1
دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد
2
استاد دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
بسیاری از فقها و مفسران به عبارت قرآنیتَعَاوَنُوا عَلَی الْبِرِّ وَالتَّقْوَی وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَی الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ بر حرمت اعانت بر اثم و عدوان استدلال کرده‌اند، اما برخی این استدلال را نپذیرفته و با توجه به کاربرد واژۀ «تعاون» و نیز وجود قرینۀ تنزیهی بودن نهی، در دلالت آیۀ شریفه اشکال کرده‌اند. در این جستار پس از بررسی ادلۀ هر دو گروه و تحلیل آرای لغت‌شناسان و مفسران و فقهای اسلامی این نتیجه به دست آمد که کلمۀ «تعاون» و «اعانت» در بیشتر موارد در یک معنا استعمال شده‌اند. همچنین صرفِ دنبال هم بیان شدن و مقابلۀ دو جملۀ پایانی آیۀ شریفه، صلاحیت قرینه بودن برای دلالت نهی بر کراهت را ندارد و اعادۀ فعل تعاون در جملۀ دوم و عدم اکتفا به حرف «لا» بیانگر استقلال این دو جمله است. لذا بر اساس حکم عقل و تناسب حکم و موضوع، دلالت آیۀ شریفه بر حرمت اعانت بر اثم و عدوان، مسلّم است.
)