حکم اولی و ثانوی در قرآن معیار و نمونه‌ها

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

حکم شرعی دو گونه است: یکی حکم ثابت برای چیزی به عنوان فعلی از افعال، با قطع نظر از حالات و علم و جهل مکلف به آن، مانند وجوب نماز، روزه، حرمت مردار که به آن حکم «واقعی اوّلی» می‌گویند و دیگر حکم ثابت برای چیزی با توجه به حالات خاص برای مکلّف مانند ضرورت و اضطرار که به آن «حکم واقعی ثانوی» می‌گویند. چنان که حکم اوّلی خوردن مردار حرمت است، اما با پیدایی اضطرار جایز می‌شود و حکم اولی‌اش برداشته می‌شود. در ظرفی که مکلف به جهات خاصی نتواند به حکم اوّلی عمل نماید، حکم ثانوی جایگزین آن می‌شود. حکم ثانوی در زمرة احکام واقعیه است نه ظاهریه. قرآن کریم، علاوه بر بیان احکام اوّلیه تعدادی از احکام ثانوی را نیز بیان نموده است که هر یک به عنوان یک قاعدة کلی است و بر موارد فراوانی تطبیق می‌کند. در این نوشتار پس از بیان ملاک معیار حکم اوّلی و ثانوی، نمونه‌هایی از هر یک آمده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Primary and Secondary Commandments in the Quran; Criteria and Examples

نویسنده [English]

  • Dr. Reza Haghpanah
 A member of academic board of Razavi University of Islamic Sciences
چکیده [English]

T




here are two kinds of religious commandments: one is a command that is established for a thing as an action regardless of the states and knowledge and ignorance of the obligatee towards it like necessity of praying, fasting, and prohibition of eating corpse. It is called "primary real commandment" too. The other is a command that is established for a thing given to the special states of the obligatee like necessity and emergency. It is called "secondary real command" as well. For example the primary command of eating corpse is prohibition but in the case of emergency it is permitted and the primary command is removed. Where the obligatee can’t act in accordance with the primary command for special reasons, it is constituted with the secondary one. Secondary command is regarded as a real command not superficial. Quran has stated primary 
command, undoubtedly it has a basic role in solving new problems of the society.
      

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Governmental command
  • Framework of religious commandments
  • New issues of society
  • Role of governmental command in solving new issues