تأثیر مشروعیت انگیزه در ضمان قهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای حقوق خصوصی، مدرس دانشگاه واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران

2 استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران- ریاست انجمن علمی آیین دادرسی مدنی ایران

چکیده

کسی‌که رفتارش موجب ورود خسارت به دیگری می‌شود، ممکن است انگیزه‌ای نداشته باشد نظیر اکثر تصادفات، یا انگیزه‌اش نامشروع باشد مانند غاصب، یا انگیزه‌ وی مشروع باشد؛ مهم‌ترین موضوعاتی که ذیل انگیزه مشروع مطرح می‌شود انگیزه احسان، اجرای حق خود و دفاع مشروع می-باشد. هدف این مقاله بررسی تأثیر انگیزه مشروع در ضمان قهری و محدودیت‌های استناد به آن در رفع ضمان قهری، با روش توصیفی-تحلیلی است. در فقه امامیه و حقوق ایران اصل بر مسئولیت بدون تقصیر است و انگیزه در ضمان نقشی ندارد؛ بااین حال انگیزه مشروع یکی از مسقطات ضمان قهری است. البته صرف انگیزه احسان و صرف دفع ضرر یا جلب منفعت دیگری، برای رفع ضمان کافی نیست؛ بلکه عمل نیز باید مطابق واقع باشد. محدودیت‌های انگیزه مشروع شامل رعایت قانون، موازین فنی، اصول ایمنی و حدود متعارف می‌باشد. با تردید در ضمان قهری و سقوط آن به سبب انگیزه مشروع، ضمان قهری اعمال می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The effect of motivation legitimacy in tortious liability

نویسندگان [English]

  • mahdi beiki shoraki 1
  • abbas karimi 2
1 Ph.D. in (Private Law). maybod branch. Lecturer. Islamic Azad University. Maybod. Iran
2 university of tehran
چکیده [English]

A person whose behavior causes damage to another person may have no motivation as in most accidents. Also, they may either have an illegitimate motivation such as a usurper or may have a legitimate motivation. The most important examples of legitimate motivation are the benefaction motivation, applying one’s right and the legitimate defense. The purpose of the present article is studying the effect of legitimate motivation in tortious liability and its related limitation in resolving the tortious liability using descriptive-analytical method. In Imamiah jurisprudence and Iran laws, there is strict liability principle and motivation has no role in tort, however, legitimate motivation is one of the absolvers of tortious liability. However, mere benevolent motivation and mere containing the damage or give somebody an advantage are not enough to resolve the tortious liability; rather the act must be according to the reality. The limitations of legitimate motivation include observing the law, technical standards, safety principles and common boundaries. If there is doubt in tortious liability and it is absolved due to legitimate motivation, the tortious liability is applied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • legitimate motivation
  • tortious liability
  • damage
  • benefaction
  • legitimate defense