ادله اشتراط نقد بودن قراردادهای پایاپای تفاضلی در صورت مکیل یا موزون و ناهم‌جنس بودنِ عوضین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختة سطح چهار حوزه‌های علمیه و مدرس سطوح عالیة حوزه علمیة قم

2 دانشیار دانشکدة اقتصاد و مدیر گروه اقتصاد و بانکداری اسلامی . دانشگاه خوارزمی

چکیده

در بسیاری از قراردادهای پایاپای، ناهم‌سانی ارزش کالاهای مورد مبادله، سبب می‌شود که مقدار عوضین قرارداد با یکدیگر هم‌سان نباشند و همة فقیهان شیعی معتقدند که در صورتی که عوضین این قرارداد، «مکیل یا موزون بوده و هم‌جنس با یکدیگر باشند»، این قرارداد «ربا» و باطل است.
اما علاوه بر این، برخی از فقیهان، دربارة قراردادی که عوضین آن‌، مکیل یا موزون بوده اما با یکدیگر ناهم-جنس ‌باشند نیز این ضابطه را مطرح نموده‌اند که صحت آن‌ مشروط به نقد بودن است.
این پژوهش که با روش نقلی ـ وحیانی به داده‌پردازیِ تحلیلی ـ انتقادیِ اطلاعات پرداخته، به این نتیجه دست یافته که معاملة مزبور به صورت مدت‌دار، باطل و فاقد اثر شرعی است اما رعایت این شرط در قرارداد با نامسلمانان لازم نیست.
در صورتی هم که طرف قرارداد مسلمان باشد، می‌توان این معامله را در قالب دو معاملة کالا در مقابل پول انجام داد و به جای تبادل خارجی پول، از تهاتر بهره برد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The requirements for the liquidity of differential barter exchanges when the considerations are measurable in terms of weight and heterogeneous

نویسندگان [English]

  • seyedali sedaghat 1
  • Gholamali Masouminia 2
1 Level four seminaries Teacher of higher levels of Qom seminary
2 Associate Professor, Faculty of Economics - Director of Islamic Economics and Banking - kharazmi University. Tehran. Iran. Level four seminaries
چکیده [English]

In many barter agreements, the heterogeneity of the bartered goods creates an imbalance concerning the values of the considerations. Thus, all Shiite jurists believe that if the considerations of such contracts are homogeneous and measurable in terms of weight, they are usury and should be considered invalid.
Moreover, some jurists have argued that when such considerations are measurable in terms of weight but not heterogeneous, their validity will depend on the use of cash.
Thus, the current study aimed to investigate whether the long-term forms of such contracts (as credit or forward sales) are acceptable, or they should be limited to cash transactions.
Another question is if the long-term transactions were deemed invalid, is there an alternative to meet the needs of markets or not.
The current study was aimed to process the collected data by relying on religious and prophetic accounts in an analytical-critical manner. Thus, it was found that the investigated type of transaction was invalid in the form of credit sales, though it is not forbidden (i.e., haram). Consequently, entering such transactions with martial (harbi) infidels and possessing properties obtained through them is not forbidden for Muslims nevertheless, if the tributary (dhimmi) infidels or Muslims were parties to such transactions, two transactions in the form of “goods for money” can be implemented and use barter exchanges instead of the foreign transaction of money.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Barter contracts
  • Long-term
  • Cash
  • Considerations
  • Measurable by weight
  • Heterogeneous