تحلیل فقهی حقوقی جایگاه بیماری پاندمیک کرونا در حقوق قراردادها با نگاهی انتقادی به رویه قضایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 گروه حقوق خصوصی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

4 گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

شیوع بیماری پاندمیک کرونا، بر اجرای برخی تعهدات قراردادی تأثیرگذار بود و ازاین‌رو به چالشی جدید برای کنشگران حقوقی، بخصوص قضات در حل اختلافات به‌وجود آمده، تبدیل گردید. در این راستا باید به این سؤال اساسی پاسخ گفت که آیا بیماری پاندمیک می تواند به عنوان یکی از اسباب خارجی مؤثر بر قراردادها محسوب گردد یا خیر؟ و نحوه تأثیر آن بر اجرای تعهدات قراردادی و وضعیت قراردادهای متأثر از شیوع بیماری چگونه است؟. جستار حاضر برای پاسخگویی به سؤالات یادشده از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی استفاده نموده و ضمن بررسی رویه‌قضایی در خصوص سؤالات یادشده سعی نموده با استقراء در مصادیق‌جزئی مطرح‌ در کتب فقهی در خصوص تأثیر عوامل خارجی بر اجرای عقود و طبقه‌بندی آن، نظریه‌ای عمومی ارائه نماید که نه‌تنها در تشخیص ماهیت حقوقی بیماری کرونا و تأثیر آن بر قراردادها راهگشا باشد، بلکه در رویدادهای نوپدید دیگر کارایی داشته باشد. نتایج پژوهش از این حکایت دارد که رویدادهایی مانند بیماری کرونا می‌تواند به‌عنوان سبب خارجی شناسایی شود. نحوه تأثیرگذاری بیماری های یادشده نیز بر اساس اینکه به «منتفی شدن موضوع قرارداد» یا «عدم‌امکان استیفای مطلوب از موضوع قرارداد» بیانجامد، متفاوت است و بر حسب مورد می‌تواند به وضعیت هایی از قبیل انفساخ، قابلیت فسخ و... بیانجامد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and legal analysis of the position of the corona pandemic disease in contract law with a critical look at the judicial procedure

نویسندگان [English]

  • Seyyed Hossein Tahami 1
  • Sayyed Mohammad Mahdi Qabuli Dorafshan 2
  • محسنی Mohseni 3
  • Azam Ansari 4
1 Ph.D. Student in Private Law, Faculty of Law and Political Science, Ferdowsi University of Mashhad
2 Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law and Political Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3 Faculty of Law and Political Science; Ferdowsi University of Mashhad; Mashhad; Iran
4 Department of Private Law, Faculty of Law & Political Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The outbreak of the corona pandemic affected the performance of some contractual obligations and therefore, it became a new challenge for legal activists, especially judges, in resolving disputes. In this regard, it is necessary to answer some fundamental questions: Firs, is pandemic disease as an external cause affecting on contract? Secondly, how is the legal nature of this pandemic disease and the manner and extent of its impact on the performance of contractual obligations, as well as the status of contracts affected by the outbreak of the disease? The present essay, with a descriptive and analytical method, while examining the judicial procedure regarding the contracts affected by the spread of the corona disease, is looking for a general rule in the mentioned cases. In this regard, it has been tried to present a general theory by searching the specific examples mentioned in jurisprudence books regarding the influence of external factors on the performance of contracts and classification of them, which will not only be helpful in identifying the legal nature of the corona disease and its effect on contracts, but also be effective in other emerging events. The results show the events such as corona disease can be identified as an external cause. Also, based on the fact that it leads to "lapse of the subject of the contract" or "the impossibility of fulfilling the subject of the contract", the effects of above-mentioned diseases on contract are different and may result in dissolution, avoidance and so on.

کلیدواژه‌ها [English]

  • External causes
  • Covid-19 disease
  • situational precept of the contract
  • dissolution
  • avoidance
  • Combined Sanctions