بارنامه در لایحۀ تجارت 1398، با نگرشی بر بارنامۀ سی ام آر و کوتیف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی حقوق خصوصی، گروه حقوق، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار گروه حقوق، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

بارنامه سندی است که دلیل وجود قرارداد حمل‌ونقل می‌باشد و با تقاضای فرستنده توسط متصدی حمل یا نمایندۀ او صادر می‌شود و بر مالکیت کالا برای دارندۀ آن، دریافت کالا توسط متصدی و تعهد وی مبنی بر تسلیم کالا دلالت می‌کند. در فقه و قانون مدنیِ ما سابقه‌ای از بارنامه وجود ندارد و در قانون تجارت نیز فقط در مادۀ 383 واژۀ بارنامه به کار رفته است؛ اما به‌دلیل ضرورت‌های عملی در تجارت و به‌تبع آن در حمل‌ونقل، این سند با نگاهی به حقوق تجارت بین‌الملل به قوانین داخلی ما راه پیدا کرد. در لایحۀ تجارت 1398 که هنوز تأییدیۀ شورای نگهبان را اخذ نکرده است، برخلاف قانون تجارت مصوب 1311، در اقدامی مثبت، بارنامه تعریف گردیده و ویژگی‌ها و اطلاعات مندرج در آن بیان شده است. قانونگذار ما در بیان اطلاعات ضروری مندرج در بارنامه به کنوانسیون‌های «سی ام آر» و «کوتیف» توجه داشته است؛ اما در بیان ویژگی‌های بارنامه به مواردی اشاره نموده که با کنوانسیون‌های مذکور هماهنگ نیست. برخلاف دیدگاهی که معتقد است در حمل‌ونقل زمینی تنها می‌توان راهنامه که سندی غیرقابل انتقال است، صادر نمود، صدور بارنامه را در این نوع حمل‌ونقل پذیرفته و به اختلافات دراین‌خصوص پایان داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Bill of Lading in the 2019 Trade Bill with Regard to the Bills of CMR and COTIF

نویسندگان [English]

  • mahsa nazari 1
  • saeid kheradmandy 2
1 PhD student in Private Law, Dept. of Law, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
2 Assistant professor, Dept. of Law, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

The bill of lading is a document that is the reason for the existence of a transport contract and is issued by the operator or his agent at the request of the sender and the ownership of the goods for its owner, the receipt of the goods by the operator and his obligation to surrender the goods. There is no record of the bill of lading in our jurisprudence and Civil Code and the word bill of lading only in Article 383 of the Commercial Law has been used, but has entered into our domestic laws for the reason of practical necessity in trade and consequently in the transportation of this document with a look at international trade law. In the 2019 Trade Bill which has not yet received the approval of the Council of Guardians, contrary to the Commercial Law of 1932 that the bill of lading is defined and the characteristics and information contained in it are stated. Our legislator in expressing the necessary information contained in the bill of lading to the conventions of Convention on the “Contract for the International Carriage of Goods by Road” (CMR) and Convention concerning International Carriage by Rail (COTIF) noted but in expressing the characteristics of the bill of lading, pointed to cases that are not in line with the above conventions. Contrary to the viewpoint that in land transportation only a roadmap that is a non-transferable document can be issued has accepted the issuance of bill of lading in this type of transportation and ended the disputes in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bill of lading
  • Roadmap
  • CMR Convention
  • COTIF Convention
  1. السان، مصطفی، و وحید امینی، «مطالعه تطبیقی جایگزینی بارنامه کاغذی با بارنامه الکترونیکی دریایی»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، سال نوزدهم، شماره 71، تابستان 1393ش.
  2. براری‌چناری، یوسف، و مجتبی جهانیان، «صدور و مندرجات بارنامه دریایی در قوانین ایران و اسناد بین‌المللی»، مجله حقوقی دادگستری، سال هشتادم، شماره 93، بهار 1395ش.
  3. تقی‌زاده، ابراهیم، حقوق حمل‌ونقل دریایی، تهران، مجد، 1389ش.
  4. تقی‌زاده، ابراهیم، حقوق حمل‌ونقل ریلی، تهران، مجد، 1395ش.
  5. جباری قره‌باغ، منصور، حقوق حمل‌ونقل بین‌المللی جاده‌ای (بررسی کنوانسیون‌های سی ام آر و تیر)، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1395ش.
  6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1386ش.
  7. حبیبا، سعید، و هادی شعبانی کَندسری، «بازپژوهشی نقش قبض در وضعیت رهن؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق اسلام، ایران و فرانسه»، دوفصلنامه آموزه‌های فقه مدنی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد، سال هشتم، شماره 14، پاییز و زمستان 1395ش.
  8. خواجه‌زاده، امیر، تأثیر قراردادهای خصوصی بر مسئولیت متصدی حمل‌ونقل جاده‌ای کالا در حقوق تجارت ایران و کنوانسیون M.R، تهران، مجد، 1395ش.
  9. داراب‌پور، مهراب، اصول و مبانی حقوق تجارت بین‌الملل (کتاب دوم: حقوق بیع و حمل‌ونقل بین‌المللی و اینکوترمز 2020)، با همکاری محمد سلطانی، رضا خشنودی، ماشاءاللّٰه بناءنیاسری و میثم یاری، چاپ سوم، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1399ش.
  10. زمانی قدیمی، حمید، «مفهوم‌شناسی بارنامه در حمل‌ونقل داخلی و اسناد بین‌المللی»، اولین همایش ملی علوم اجتماعی، علوم تربیتی، روان‌شناسی و امنیت اجتماعی، تهران، 1396ش.، دسترس‌پذیر در وبگاه سیویلیکا به نشانی <https://civilica.com/doc/672503>.
  11. ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، چاپ دوم، تهران، دادگستر، 1375ش.
  12. شهریاری، سیروس، حقوق و مسئولیت صاحب کالا و متصدی حمل‌ونقل بین‌المللی جاده‌ای، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، 1378ش.
  13. عالی‌دایی، مسعود، مسئولیت مدنی متصدی حمل‌ونقل جاده‌ای در مقابل مسافر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، 1395ش.
  14. عرفانی، توفیق، مسئولیت مدنی متصدیان حمل‌ونقل زمینی؛ جادهـ ریل (راه‌آهن)، چاپ سوم، تهران، جنگل، جاودانه، 1394ش.
  15. عرفانی، محمود، حقوق تجارت (جلد سوم: اسناد تجارتی)، تهران، میزان، 1385ش.
  16. عمید، حسن، فرهنگ عمید، چاپ ششم، تهران، امیرکبیر، 1364ش.
  17. محسنی، سعید، و حسین صفوی شاملو، «راهنامه در کنوانسیون CMR»، دوفصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی، سال چهارم، شماره 2، پاییز و زمستان 1392ش.
  18. معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، تهران، بهزاد، 1382ش.