مبانی حجیتی «جمع بین حقّین» و کاربردهای آن در فقه امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه آموزش الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکترای فقه و حقوق دانشگاه مازندران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

4 استادیار، گروه آموزش معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

یکی از مباحث پرکاربرد در ذیل قاعده لاضر و لاضرار مبحث جمع بین حقین می‌باشد؛ در واقع جمع بین حقین یک قاعده فقه مدنی است که برای دفع ضرر به آن استناد می‌شود، هرچند که فقیهان آن را به عنوان یک قاعده فقهی مستقل مطرح نکرده‌اند. جمع بین حقین به منظور ایجاد راهکاری برای جلوگیری از ضرر ارائه می‌شود و این دلیل حاکمیت قاعده لاضرر بر سایر قواعد فقهی می‌باشد که عقل نیز به آن حکم می‌کند، همچنین در ابواب متعدد فقهی و حقوقی کاربرد دارد مانند عقد بیع، افلاس، مهریه، ضمان، شفعه و غیره ... . پژوهشگران در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی همراه با مراجعه به منابع حقوقدانان و اقوال فقهای امامیه در صدد بررسی مهم‌ترین دلایل جمع بین حقین می‌باشند که با توجه به این دلایل به جنبه‌های مختلف قاعده جمع بین حقین و کارکرد و مصادیق آن در امور مدنی و امور کیفری پرداخته می‌شود؛ زمانی که بین حق دو نفر تزاحم بوجود بیاید و امکان ترجیح یکی بر دیگر وجود نداشته باشد؛ به دلیل عدم ضرر دیدن و ضرر رساندن، بین حق طرفین جمع می‌نماید، چرا که ضرر در اسلام نفی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The authentic foundations of the sum of the truths and its applications in Imamiyyah jurisprudence

نویسندگان [English]

  • A A 1
  • fariba taee 2
  • shima naseri 3
  • Abu- alhasan Bakhtiari 4
2 mazandaran
3 ferdowsi university
4 a
چکیده [English]

One of the most used topics under the rule of harm and harm is the issue of the sum of rights; In fact, the sum of rights is a rule of civil jurisprudence that is invoked to avoid damages, although the jurists have not proposed it as an independent rule of jurisprudence. The combination of rights is presented in order to create a solution to prevent loss, and this is the reason for the rule of the rule of harm over other jurisprudence rules, which is also ruled by reason. , bankruptcy, dowry, guarantee, intercession, etc. In this article, the researchers with a descriptive-analytical method, referring to the sources of jurists and the sayings of the Imami jurists, are trying to investigate the most important reasons for the sum of the rights, and according to these reasons, the different aspects of the rule of the sum of the rights and its function and Its examples are discussed in civil and criminal matters; When there is a conflict between the rights of two people and it is not possible to prefer one over the other; Due to the lack of seeing harm and causing harm, it adds up between the rights of the parties, because harm is negated in Islam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The right group
  • the harmless rule
  • justice and fairness
  • averting harm