مسئولیت مدنی اجیر اول در فرض واگذاری تعهد در فقه امامیه و حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکتری حقوق خصوصی،گروه حقوق، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دانشیار، گروه حقوق، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

امروزه در بسیاری از قراردادهای اجارۀ اشخاص، اجیر، انجام تعهد را به شخص ثالث واگذار می‌نماید، مانند پیمانکاری که یک پروژۀ عظیم را بر عهده گرفته و هر بخش را به یک پیمانکار فرعی واگذار می‌کند یا پزشکی که برای عمل جراحی، تیمی را به سرپرستی خود تشکیل می‌دهد. سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود آن است که در فرض واگذاری تعهد، ایراد خسارت توسط شخص ثالث چه مسئولیتی را برای اجیر اول رقم می‌زند؟ به‌عنوان قاعدۀ اولیه، ایراد خسارت از سوی ثالث، مسئولیتی برای اجیر ایجاد نخواهد کرد، مگر این‌که این مسئولیت صراحتاً یا ضمناً بر اجیر شرط شده باشد. برخلاف حقوق کشورهای دیگر، مسئولیت قراردادی ناشی از فعل غیر را نمی‌توان در حقوق ایران به‌عنوان یک اصل مطرح نمود. راهکارهای مشابه برای مسئولیت اجیر اول در صورت ورود خسارت از سوی ثالث وجود دارد که در قالب شرط ضمن عقد و حکم حکومتی قابل طرح است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Civil Liability of the Primary Contractor in the Event of Delegating Obligations in Imamiyyah Jurisprudence and Iranian Law

نویسندگان [English]

  • Seyed vahid sadeghi 1
  • Muhammad Mahdi Al-sharif 2
1 PhD Graduate in Private Law, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
2 Associate Professor, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

In many hiring of persons contracts, the hireling delegates the performance of the obligation to a third party. For instance, a contractor who has undertaken a large-scale project may subcontract different sections to specialized subcontractors. Similarly, a surgeon might assemble a team to perform an operation under his/her supervision. The question that arises here is: In cases of delegated obligations, what responsibility does the first hireling bear if the third party causes damage? As a general rule, damage caused by a third party does not create liability for the hireling unless such liability has been explicitly or implicitly stipulated for the hireling. Unlike the laws of other countries, contractual liability arising from the act of a third party cannot be considered a principle in Iranian law. Similar approaches for the liability of the primary hireling in cases of damage caused by a third party can be considered through implied contract terms and governmental decrees.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lease
  • Hireling
  • Obligation
  • Civil liability
  • Contractual liability
  • Contractual liability arising from the act of another
  1. الشریف، محمدمهدی؛ اسعدی، سید حسین. (1393ش). تأملی بر ماهیت حق انصراف در قراردادهای الکترونیک. مطالعات حقوق تطبیقی، 5(1)، ص133-153. https://doi.org/10.22059/jcl.2014.51531
  2. الشریف، محمدمهدی. (1392ش). منطق حقوق. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  3. امامی، حسن. (بی‌تا). حقوق مدنی. تهران: نشر کتابفروشی اسلامی.
  4. بابایی، ایرج. (1394ش). حقوق مسئولیت مدنی و الزامات خارج از قرارداد. تهران: میزان.
  5. باریکلو، علیرضا. (1394ش). حقوق قراردادها عقود معین تهران: میزان.
  6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1399ش). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
  7. حکمت‌نیا، محمد. (1389ش). مسئولیت مدنی در فقه امامیه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  8. شهیدی، مهدی. (1386ش). آثار قراردادها و تعهدات. تهران: مجد
  9. شهیدی، مهدی. (1388ش). حقوق مدنی 6. تهران: مجد.
  10. قاسم‌زاده، سید مرتضی؛ ره‌پیک، حسن؛ و کیایی، عبدالله. (1390ش). تفسیر قانون مدنی. تهران: سمت.
  11. کاتوزیان، ناصر. (1387ش). دورۀ حقوق مدنی، معاملات معوض- عقود تملیکی، (جلد 1). تهران: شرکت سهامی انتشار.
  12. کاتوزیان، ناصر. (1388ش). حقوق مدنی مشارکت‌ها صلح. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  13. کاتوزیان، ناصر. (1387ش). قواعد عمومی قراردادها (جلد 4، چاپ 5). تهران: شرکت سهامی انتشار.
  14. کاتوزیان، ناصر. (1392ش). عقود معین (جلد 4، چاپ 7). تهران: شرکت سهامی انتشار.
  15. محقق داماد، سید مصطفی. (1384ش). قواعد فقه، بخش مدنی. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  16. وحدتی شبیری، سید حسن. (1385ش). مبانی مسئولیت مدنی قراردادی؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق و فقه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  17. یزدانیان، علیرضا. (1395ش). قواعد عمومی مسئولیت مدنی. تهران: میزان.
  18. ابن‌ادریس حلی، محمد بن منصور. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  19. بحرانی، یوسف بن احمد. (1363ش). الحدائق الناضره فی أحکام العترة الطاهره. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  20. حر عاملی، محمد بن حسن. (1416ق). تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث.
  21. حکیم، محسن. (1433ق). منهاج الصالحین. قم: دار الهلال.
  22. حکیم، محسن. (1374ش). مستمسک العروة الوثقی. قم: دار التفسیر.
  23. خمینی، سید روح‌الله. (1392ش). تحریر الوسیله. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  24. خویی، سید ابوالقاسم. (1418ق). موسوعة الإمام الخویی. قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخویی(ره).
  25. خویی، سید ابوالقاسم. (1410ق). منهاج الصالحین. قم: مدینة العلم.
  26. سبزواری، سید عبدالاعلی. (1413ق). مهذب الأحکام. قم: مؤسسة المنار.
  27. سیستانی، سید علی. (1415ق). منهاج الصالحین. قم: مکتب آیت‌الله العظمی السید السیستانی.
  28. شاهرودی، سید محمود. (1429ق). کتاب الإجاره. قم: مؤسسۀ دائرة المعارف الفقه الإسلامی.
  29. عاملی، زین‌الدین بن علی، (شهید ثانی). (1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرایع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
  30. صیمری، مفلح بن حسن. (1420ق). غایة المرام فی شرح شرایع الإسلام. بیروت: دار الهادی.
  31. طوسی، محمد بن حسن. (1400ق). النهایه فی مجرد الفقه والفتاوی. بیروت: دار الکتاب العربی.
  32. عاملی، سید جواد. (1419ق). مفتاح الکرامه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  33. حلی، حسن بن یوسف، (علامه). (1374ش). مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  34. حلی (محقق)، جعفر بن حسن. (1408ق). شرایع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام. قم: اسماعیلیان.
  35. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد. (بی‌تا). مجمع الفائدة والبرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  36. نجفی، محمدحسن. (بی‌تا). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  37. وحید خراسانی، حسین. (1386ش). منهاج الصالحین. قم: مدرسة الإمام باقر العلوم(ع).
  38. یزدی، محمدکاظم. (1421ق). العروة الوثقى. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.