غیر قابل استناد بودن معاملات به قصد فرار از دین در حقوق ایران با نگاهی به حقوق به فرانسه؛ و نگرشی بر رأی وحدت رویه 774 مورخ 20/01/1398

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرس دانشگاه علوم قضایی

چکیده

معاملات به قصد فرار از دین در نظام حقوقی ایران و خصوصاً رویه قضایی از دیرباز دچار نوسان و چالش‌های فراوانی شده و با حذف ماده 218 سابق قانون مدنی مصوب 1307 مبنی بر غیر نافذ بودن حکم این گونه معاملات و ذکر حکم معاملات صوری به قصد فرار از دین در اصلاحیه سال 1370، ابهامات به اوج خود رسیده است و هم‌اکنون حکم صریحی در مورد معاملات به قصد فرار از دین در نظام حقوقی ایران وجود ندارد. از سویی در قوانین نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 1351، 1377 و 1394 پیرامون وضعیت حکم این گونه معاملات، اظهارنظری صریح از سوی مقنن صورت نگرفته است و صرفاً به نتیجه آن، یعنی امکان استیفای حقوق طلبکار از منتقل‌الیه اشاره شده است و ایده نویسنده این است که پذیرش نظریه غیر قابل استناد بودن و تطبیق آن با مبانی فقهی و قضایی می‌تواند چالش‌های حاضر را حل کند. نظام حقوقی فرانسه نیز نظریه فوق را پذیرفته است. با صدور رأی وحدت رویه 774 مورخ 20/01/1398، چالش فراوانی برای کیفیت اثبات جرم معامله به قصد فرار از دین ایجاد شده است. روش تحقیق در مقاله حاضر، با بررسی مبانی فقهی، حقوقی و قضایی به سبک تحلیلی توصیفی با شیوه کاربردی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Irreferable (Not-Referable) of Transactions with Fraudulent Conveyance (Intending to Evade the Payment of Debt or Transaction in order to Avoid Liability) in Iranian Law with a View to French Law and an Attitude on the Unified (Uniform) Judicial Precedent No. 774 on April 9, 2019

نویسنده [English]

  • majid Aziziyani
مدرس دانشگاه علوم قضایی
چکیده [English]

A comparative study of the unreliability of transactions with the intention to escape from religion in Iranian and French law; With a view to the uniform judicial precedent judgment 774 dated 20/01/1398
The deal to escape from religion has faced many challenges in Iran legal system for a long time and this challenges have peaked because invalidity of agreement is deleted from article 218 of old civil law so that the result hasn’t explicated in Iran legal system till now. On the other hand, legislator hasn’t commented the result of such agreements in law of implementation of financial condemnation act 1351, 1377, 1394. It has mentioned as a result to possibility of creditors’ rights to be transferred to transferee so that this strengthens theory of untrustworthy of such transactions. The basic condition of dealing to escape from religion crime is former and final judicial conviction of debtor that it has faced many challenges in procedure.
’ rights to be transferred to transferee so that this strengthens theory of untrustworthy of such transactions. The basic condition of dealing to escape from religion crime is former and final judicial conviction of debtor that it has faced many challenges in procedure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transactions with intending to evade the payment of debt (fraudulent conveyance or transaction in order to avoid liability) in Iran’s legal system and especially the judicial precedent have long been faced many challenges and with deleting Article
  • 1928 based on this fact that the verdict of such transactions is invalid and the mention of fictitious transaction (nominal transaction) with intending to evade the payment of debt in 1991 amendment has reached its peak and now
  • there is no clear ruling on transactions with the intention of fraudulent conveyance or transaction in order to avoid liability in Iranian legal system. On the other hand
  • in the laws on how to execute financial convictions approved 1972
  • 1998 and 2015 on the status of the sentence of such transactions has not been explicitly expressed by the legislator and only its result
  • the possibility of the right of executing the civil rights of debtor from transferee (grantee)
  • has been mentioned and the idea of the author is that accepting the theory of irreferable (not-referable) and adapting it to jurisprudential and judicial fundamentals can solve the present challenges. The French legal system has also accepted the abo
  • 2019 has created a great challenge for the quality of proving the crime of fraudulent conveyance or transaction in order to avoid liability. The research method by examining jurisprudential
  • legal and judicial fundamentals in this article is in a descriptive analytical style with an applied method
  1. ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، چاپ در: مروارید، علی‌اصغر، سلسلة الینابیع الفقهیه، بیروت، مٶسسة فقه الشیعه، 1413 ق.
  2. امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1368 ش.
  3. ایزانلو، محسن، و صادق شریعتی‌نسب، «مطالعه تطبیقی "عدم قابلیت استناد" در حقوق ایران و فرانسه»، دوفصلنامه حقوق خصوصی، سال نهم، شماره 2، پاییز و زمستان 1391 ش.
  4. ایزدی‌فرد، علی‌اکبر، و حسین کاویار، «معامله به قصد فرار از دین در فقه و حقوق»، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال هفتم، شماره 22، زمستان 1389 ش.
  5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ هشتم، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1376 ش.
  6. حاجی اشرفی، محمد بن محمدمهدی مازندرانی بارفروشی، شعائر الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ سنگی، 1321 ق.
  7. حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  8. خدابخشی، عبداللّٰه، «تحیلی دیگر از مادۀ 22 قانون ثبت اسناد و املاک»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 71، پاییز 1389 ش.
  9. ره‌پیک، حسن، حقوق مدنی (حقوق قراردادها)، تهران، خرسندی، 1390 ش.
  10. شهیدی، مهدی، حقوق مدنی (جلد اول: تشکیل قراردادها و تعهدات)، چاپ دوم، تهران، مجد، 1380 ش.
  11. شهیدی، مهدی، حقوق مدنی ، مجموعه مقالات حقوقی، چاپ دوم، تهران، مجد، 1387 ش.
  12. صدر، سیدمحمدباقر، قواعد کلی استنباط، ترجمه رضا اسلامی، قم، بوستان کتاب، 1380 ش.
  13. صفایی، سیدحسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد دوم: قواعد عمومی قراردادها)، تهران، میزان، 1382 ش.
  14. علامه حلّی، ابومنصور جمال‌الدین حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تذکرة الفقهاء، قم، مٶسسة آل البیتŒ، 1414 ق.
  15. فاضل موحدی لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة (المضاربة، الشرکة، المزارعة، المساقاة، الدین)، قم، مرکز فقهی ائمه اطهارŒ، 1425 ق.
  16. قاسم‌زاده، سیدمرتضی، حقوق مدنی (مختصر قراردادها و تعهدات)، تهران، دادگستر، 1388 ش.
  17. قافی، حسین، و سعید شریعتی، اصول فقه کاربردی (جلد دوم: ادله و منابع فقه)، تهران، سمت، 1391 ش.
  18. قبولی درافشان، سیدمحمدمهدی، و سعید محسنی، «حمایت از طلبکاران در قبال قراردادهای با انگیزه فرار از دین در حقوق ایران و فرانسه»، دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی (دانش و توسعه سابق)، دوره جدید، سال نوزدهم، شماره 1، بهار و تابستان 1391 ش.
  19. کاتوزیان، امیرناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران، دادگستر، 1378 ش.
  20. کاتوزیان، امیرناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی ، قواعد عمومی قراردادها، تهران، نشر سهامی انتشار، 1391 ش.
  21. محقق حلّی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ سوم، تهران، استقلال، 1403 ق.
  22. محلّی، محمد، و مسعود زنگنه، «مبانی عدم نفوذ معامله به قصد فرار از دین در فقه امامیه و حقوق ایران، فصلنامه فقه اهل بیتŒ، شماره 88، زمستان 1395 ش.
  • نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ دوم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1365 ش.
  1. نراقی، مولی‌احمد بن محمدمهدی، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1417 ق.
  2. Ghestin, Jacques et Christophe Jamin et Marc Billiau, Traité de droit civil, Les effects du contrat, 3ème édition, Paris, LGDJ, 2001.
  3. Lexique des termes juridiques, juridiques, sous la direction des Raymond Guillien et Jean Vincent, 5ème édition, Dalloz, 1981.
  4. Mazeaud, Henri et léon Mazeaud et Jean Mazeaud, Leçons de droit civil, Tome 2, Obligations, par: François Chabas, Paris, Montchrestien, 1998
  5. Picod, Yves, “Nullité,” Encyclopédie de droit civil, Dalloz, 2004.