انحلال قرارداد به واسطه ناممکن شدن اجرای تعهدات ناشی از قرارداد به نحو غیر قابل انتساب به متعهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری حقوق خصوصی دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

اجرای قرارداد ممکن است به واسطه حوادثی که برای موضوع آن رخ می‌دهد، ناممکن شود. همچنین ممکن است اجرای قرارداد، هدف اصلی از تشکیل آن را فراهم نکند. این همه، گاه منتسب به فعل یا ترک فعل یکی از طرفین قرارداد است و گاه به هیچ کدام قابل انتساب نیست. در این مقاله، حکم ناممکن شدن (تعذر) اجرای تعهدات ناشی از قرارداد در مواردی که قابل انتساب به یکی از طرفین آن نیست، بررسی شده است. با وجود آنکه گاه «انفساخ در صورت تلف مورد معامله قبل از قبض» و «بطلان در صورت تعذرِ وفای به عقد»، مقتضای معاوضه دانسته شده است، می‌توان وجه مشترک دیگری میان دو قاعده یافت و آن را دلیل هر دو قاعده دانست و در این صورت باید هر دو را بیان‌های متفاوتی از یک قاعده تلقی کرد. بطلان عقد در صورت تعذر وفای به آن و همچنین انفساخ قرارداد در صورت تلف موضوع آن قبل از قبض، نتیجۀ دو تعهدی بودن قرارداد است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Discharge of Contract by Impossibility of the Fulfilment of Contractual Obligations Resulting from the Contract in a Non-Attributable Manner to the Obligor

نویسنده [English]

  • Muhammad Abdolsaleh Shahnoosh Forushani
PhD in Private Law, Razavi University of Islamic Sciences
چکیده [English]

The fulfilment of a contract may be made impossible by events involving the subject. The fulfilment of the contract may also not provide the primary purpose of its formation. This is sometimes attributable to the act or omission of one of the parties to the contract and sometimes it is not attributable to any of them. The verdict of impossibility (Arabic: تَعَذُّر) of the fulfilment of obligations arising from the contract in cases that cannot be attributed to one of its parties has been reviewed. Although sometimes “automatic cancellation in the case of destruction of the object of transaction before taking possession” and “nullity in case of impossibility of fulfillment of a contract” are considered to be the requirements of the exchange, it can be found another common aspect between the two rules and considered it as the reason for both rules and it should be considered as different expressions of the same rule. The invalidation in case of impossibility of fulfillment it and also the automatic cancellation of the contract in case of destruction of its subject matter before taking possession is the result of synallagmatic (bilateral) contract.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Impossibility of delivery of the merchandise (goods)
  • Fulfillment of an obligation
  • Contract
  • Commutative contract (reciprocal contract)
  • Synallagmatic contract

مراجع

  1. اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1403 ق.
  2. انصاری، مرتضی بن محمدامین، کتاب المکاسب، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1423 ق.
  3. جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی بن احمد، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه، قم، کتابفروشی داوری، 1410 ق.
  4. جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی بن احمد ، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مٶسسة المعارف الاسلامیه، 1413 ق.
  5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، الفارق (دائرةالمعارف عمومی حقوق)، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1386 ش.
  6. حرّ عاملی، محمد بن حسن بن علی، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1409 ق.
  7. حکیم، عبدالمجید، الموجز فی شرح القانون المدنی (الجزء الاول) فی مصادر الالتزام مع المقارنة بالفقه الاسلامی، بغداد، شرکة الطبع و النشر الاهلیه، 1969 م.
  8. سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، چاپ سوم، بیروت، منشورات الحلبی الحقوقیه، 2000 م.
  9. شعبانی، امید، «بررسی تعذر اجرای قرارداد در فقه و حقوق ایران»، پژوهش‌نامه فقه و حقوق اسلامی، سال سوم، شماره 6، پاییز و زمستان 1389 ش.
  10. شهیدی، مهدی، حقوق مدنی (جلد دوم): آثار قراردادها و تعهدات، تهران، مجد، 1383 ش.
  11. شیرازی، میرزا محمدتقی، حاشیة المکاسب، قم، الشریف الرضی، 1412 ق.
  12. طباطبایی حائری، سیدعلی بن محمدعلی، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1418 ق.
  13. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، العروة الوثقی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1419 ق.
  14. عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال‌الدین مکی، اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیه، بیروت، دار التراث الاسلامیه، 1410 ق.
  15. علامه حلّی، ابومنصور جمال‌الدین حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسة آل البیتŒ، بی‌تا.
  16. همو، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
  17. غروی اصفهانی (کمپانی)، محمدحسین، حاشیة کتاب المکاسب، قم، پایه دانش، 1425 ق.
  18. غروی نائینی، میرزامحمدحسین، منیة الطالب فی شرح المکاسب، تقریر موسی بن محمد نجفی خوانساری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1421 ق.
  19. محقق حلّی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ دوم، قم، اسماعیلیان، 1408 ق.
  20. محقق داماد، سیدمصطفی، قواعد فقه 2، تهران، سمت، 1381 ش.
  21. موسوی بجنوردی، سیدحسن بن آقابزرگ، القواعد الفقهیه، قم، دلیل ما، 1424 ق.
  22. نوری طبرسی، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1408 ق.
  23. Garner, Bryan A., Black’s Law Dictionary, Thomson West, 2004.
  24. Markesinis, Basil S. & Hannes Unberath & Angus C. Johnston, The German Law of Contract: A Comparative Treatise, Hart Publishing, 2006.
  25. Marty, Gabriel & Pierre Raynaud, Droit civil (les obligations), Paris, Sirey, 1988.
  26. Mazeaud, Henri et Léon Mazeaud et Jean Mazeaud, Leçons de droit civil, tome deuxième, quatrième édition, 1969.
  27. Oughton, David & Martin Davis, Sourcebook on Contract Law, Cavendish Publishing Limited, 2000.
  28. Salzedo, Simon & Peter Brunner, Briefcase on Contract Law, Cavendish Publishing Limited, 1999.
  29. Stone, Richard, The Modern Law of Contract, Cavendish Publishing Limited, 2002.
  30. Suff, Marnah, Essential Contract Law, Cavendish Publishing Limited, 2000.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار