رویکرد فقه امامیه دربارۀ بیع میته به مستحلّین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

2 کارشناس ارشد فقه و حقوق اسلامی

چکیده

در برهۀ کنونی، مسلمانان ارتباطات وسیع و گسترده‌ای با کفار و اهل کتاب در زمینه‌های تجاری دارند. یکی از بسترهای ارتباطی آن‌ها، دادوستد و معاملات است. شرایط و ضرورت تعامل با دنیا ایجاب می‌کند که کشورهای اسلامی و مسلمانان با کفار یا اهل کتاب و کسانی که خود را ملزم به رعایت احکام نمی‌دانند، تعامل کنند. از طرفی، در اسلام شرایطی برای صحت معاملات لازم است که بدون ایجاد آن‌ها، معامله فاسد و بی‌اثر است؛ مثلاً مبیع در معاملاتِ بین مسلمانان باید مالیت شرعی داشته باشد و معاملۀ اموالی که عرفاً مالیت دارند ولی شارع از معاملۀ آن‌ها نهی نموده است، صحیح نیست. یکی از موارد نهی‌شدۀ شرعی، معاملۀ میته است و دلایل شرعی مختلفی بر حرمت آن دلالت می‌کند.
      بر اساس آموزه‌های اسلامی، چنانچه خریدار و فروشندۀ میته هر دو مسلمان باشند، معاملۀ آن‌ها شرعاً باطل و حرام است، اما مسئلۀ پژوهۀ حاضر، معاملۀ مذکور در زمانی است که مشتری، کافر یا اهل کتاب باشد. به علاوه، بررسی می‌کنیم که آیا ادلۀ شرعیِ حرمت بیع میته، مطلق هستند و هیچ منفعتی از آن را جایز نمی‌دانند یا اطلاق ندارند و استفاده از برخی منافع را حتی زمانی که معامله بین دو مسلمان باشد، جایز می‌شمارند.

کلیدواژه‌ها