شرایط غیرمصرّح صحت و اعتبار شرط در قانون مدنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 استاد گروه حقوق،دانشگاه شهید بهشتی،تهران،ایران

3 استادیار گروه حقوق،واحد اصفهان(خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامی،اصفهان،ایران

4 استادیار گروه حقوق،واحد شهر قدس،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران

5 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی،واحد رامهرمز،دانشگاه آزاد اسلامی،رامهرمز،ایران

چکیده

ماده 190 قانون مدنی ایران دربارۀ شرایط اساسی صحت معامله و راجع به توافقات مستقل و اصلی بوده و قانون‌گذار در سرایت این شرایط به شروط ضمن عقد تصریح ندارد. سکوت قانون مدنی در دامنه شمول ماده 190 نسبت به شروط ضمن عقد، موجب اختلاف‌نظر بین حقوق‌دانان گردیده است. از طرفی مواد 232 و 233، شرایط اختصاصی صحت شرط را بازتاب داده است؛ اما این شرایط نسبت به زمان حاضر کامل و کافی نبوده، پاسخ‌گوی مسائل نوظهور در این عرصه نیست. تغییر شرایط و ظهور پدیده‌های تازه اجتماعی، ضرورت توسعه و بازنگری در شرایط صحت شرط را می‌طلبد.
در طرح پیشِ روی با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، شرایط اختصاصی صحت شرط با تأسیس دو شرط اجتهادی و بدیع یعنی لزوم سازگاری شرط با قواعد زیربنایی و مرور زمان تکمیل و تشریح شده است. همچنین در شرایط عمومی صحت شرط (اعتبار شرط)، نظریات تازه بر مبنای فقه امامیه و حقوق مدنی ایران، کانون مطالعه قرار گرفته است؛ به نحوی که شرط ضمن عقد در شرایط اساسی (به کلی یا در برخی عناوین) تابع قواعد عمومی قراردادها می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Inexplicit Stipulations of the Validity and Reliability of the Condition in the Civil Code

نویسندگان [English]

  • Reza Maghsoudi 1
  • Sayyed Mostafa Muhaghigh Damad 2
  • Sayyed Mahdi Allameh 3
  • Ali Reza Mazlum Rahni 4
  • Hormuz Asadi Koohbad 5
1 A PhD student in Private Law
2 Full Professor at Shahid Beheshti University
3 Assistant professor at Islamic Azad University of Khorasgan
4 Assistant professor at Islamic Azad University of Shahr-e-Qods
5 Assistant professor at Islamic Azad University of Ramhormoz
چکیده [English]

Article 190 of the Civil Code of Iran about the basic provisions of the validity of transactions and about agreements has been independent and primary (principal) and the legislation has not asseverated about the transmission of these provisions to the conditions stipulated within the contract. The silence of the civil code about the inclusion of the article 190 to the conditions stipulated in the contract has leaded disagreement between the law scholars. From the other side the articles 232 and 233 have reflected the exclusive (specific) conditions of the validity of the provisions but these conditions in respect to the present periods have not been complete and sufficient and have not been responsive to the new-found issues. The changes of the circumstances and the emergency of the fresh social phenomena, it demands the necessity of the development and review in the conditions of the validity of the stipulation. In the following note, with the analytic-descriptive method, the inclusive provisions of the validity of the stipulation with the establishment of the two ijtihadi and new conditions meaning the necessity of the compliance of the conditions with basic principles and limitations have been completed and explained. Also, in the public circumstances of the validity of the condition (the reliability of the condition), fresh theories based on the Imamayeh fiqh and the civil code of Iran has been focused as the inclusion of the condition within a contract in the principal conditions (generally or in some titles) has followed the general rules of the contracts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The condition stipulated within the contract
  • The conditions of the validity of the provision
  • The conditions of the reliability -authenticity- of the condition
  • Fundamental ordinances

مراجع

1. ابن قیّم جوزیه، شمس‌الدین ابوعبداللّٰه محمد بن ابی‌بکر بن ایوب، اعلام الموقّعین عن رب العالمین، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1411 ق.
2. جعفری‌تبار، حسن، دیو در شیشه، تهران، نگاه معاصر، 1396 ش.
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، تأثیر اراده در حقوق مدنی، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1387 ش.
4. همو، تئوری موازنه، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1381 ش.
5. همو، فلسفه اعلی در علم حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1382 ش.
6. همو، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1381 ش.
7. صدر، سیدمحمدباقر، الاسلام یقود الحیاة، قم، مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیة للشهید صدر، 1429 ق.
8. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، حاشیة کتاب المکاسب، چاپ دوم، قم، مؤسسه طیبة لاحیاء التراث، 1429 ق.
9. عابدی، احمد، دروس خارج فقه، خیارات، قم، 1397 ش.
10.علامه، سیدمهدی، شروط باطل و تأثیر آن در عقود، تهران، میزان، 1387 ش.
11.علی‌اکبریان، حسنعلی، قاعده عدالت در فقه امامیه، گفتگو با جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1396 ش.
12.کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1376 ش.
13.کاشف‌الغطاء، محمدحسین بن محمدرضا، تحریر المجله، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1390 ش.
14.مامقانی، ملاعبداللّٰه بن محمدحسن، نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه، 1350 ق.
15.محقق داماد، سیدمصطفی، و دیگران، حقوق قراردادها در فقه امامیه، تهران، سمت، 1397 ش.
16.مطهری، مرتضی، عدل الهی، تهران، صدرا، 1387 ش.
17.همو، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، صدرا، 1395 ش.
18.موسوی خمینی، سیدروح‌اللّٰه، کتاب البیع، قم، اسماعیلیان، 1368 ش.
19.میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن، رساله در شروط ضمن عقد، ترجمه امیر بارانی بیرانوند و فاطمه امیری پاک، تهران، خرسندی، 1396 ش.
20.نراقی، احمد بن محمدمهدی، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم، مکتبة بصیرتی، 1366 ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار