نقد و تحلیل ادلة عقلی حرمت اخذ اجرت بر واجبات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار دانشگاه فردوسی مشهد

3 کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی

چکیده

از جمله مسائلی که از دیرباز در فقه امامیه مطرح بوده و همزمان با تکامل فقه، رشد کرده، مسئلة حرمت اخذ اجرت بر واجبات است، به طوری که به عنوان قاعده‌ای فقهی مورد پذیرش فقها واقع شده است. این قاعده از سویی فاقد پشتوانة روایی محکم است و از سویی دیگر متکی بر شهرت است. برخی از فقهای متأخر، به روش‌های گوناگون خواسته‌اند تا شالودة این قاعده را بر حکم عقل بنیان نهند. این نوشتار، سه نظریة «خارج از مالکیت بودن اعمال واجب (مقهوریت)»، «تنافی بین وجوب عمل و ملکیت موجر در واجبات» و «دِین بودن واجبات» را نقد و تحلیل کرده و با خدشه بر آن‌ها، عقلی بودن مستند این قاعده را به چالش کشیده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Criticizing and Analyzing the Rational Arguments for Prohibition of Receiving Fee on Obligations

نویسندگان [English]

  • Muhammad Taqi Fakhlaee 1
  • Abbas Ali Sultani 2
  • M.R. Sheikhi 3
1 Associate prof of Ferdowsi University
2 Assistant prof. of Ferdowsi University
3 An A.M of Jurisprudence and Foundation of Islamic Law
چکیده [English]

Among the issues that have long been raised in Shia’s jurisprudence and has grown alongside of the evolution of jurisprudence is the issue of the prohibition of receiving Fee on obligations in a way that it is accepted as a juridical rule by jurisprudents. This rule has no evidence from narratives, in one hand, and it is based on the fame, on the other. Some recent jurisprudents have attempted to lay the foundation of this rule on the reason in different ways. There are three approaches in this respect: 1- obligations are outside of ownership (overpower); 2- there is contradictory between the necessity of operation and ownership of the lessor on obligations; 3- obligations are regarded as debt. This paper has criticized and analyzed these three approaches and has doubted seriously about the intellectual authority of the evidence of this rule.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prohibition of receiving fee
  • Obligation and responsibility
  • Ownership of God to the act of obliged
  • Being debt of act
  • Overpowered of obligations