تحلیل نکاح فرزند خوانده با سرپرست بر مبنای اصل حاکمیت اراده در انگاره اسلام، فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 استادیار، گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

3 دانشیار گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

4 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی،واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

امکان یا عدم امکان ازدواج با فرزندخوانده، یکی از مسائل چالشی در نظام حقوقی ایران و بسیاری از کشورهاست. بر خلاف سایر کشورهای اسلامی، کشور تونس تحت نفوذ قانون کشور فرانسه، قرابت ناشی از فرزندخواندگی و آثار آن از جمله ممنوعیت نکاح با سرپرست را پذیرفته است.
نگارندگان با روش توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر مناط حکم به جواز ازدواج با فرزندخوانده، ضمن نقد و بررسی دیدگاه علمای اسلام و حقوق کشورهای تونس و فرانسه معتقدند فقه اسلامی در این مسئله، مترقی‌تر از بسیاری نظام‌های حقوقی اندیشیده و مسئله را دائرمدار اراده و اختیار فرزندخوانده و فرزندپذیر مجتمعاً قرار داده و به آزادی اراده ایشان که از بدیهیات حقوق بشر است، احترام گذاشته است؛ حال آنکه نظام‌های حقوقی مذکور، بر خلاف این امر بدیهی قانون‌گذاری نموده‌اند. تحلیل حاضر به مثابه یک نظریه، انگاره مشهور فقیهان را از کمند اشکالات عدیده می‌رهاند و به نوعی قابل طرح به صورت یک کرسی نظریه‌پردازی نیز می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Analysis of the Marriage of the Adapted Child with the Adoptive Parents on the Basis of the Principle of Party Autonomy in the View Point of Islam and France

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Baqeriyan Khouzani 1
  • Muhammad Hadi Mahdavi 2
  • Masoud Raei 3
  • Ahmad Tavakoli 4
1 A PhD student at Islamic Azad University
2 Assistant professor at Islamic Azad University
3 Associate professor at Islamic Azad University
4 Assistant professor at Islamic Azad University
چکیده [English]

The possibility or impossibility of marrying with the adapted child is one of the argumentative problems in the legal system of Iran and lots of other countries. Contrary to other Islamic countries, under the effect of France law, Tunisia has accepted family relationship originated from adapted and its effects such as the prohibition of marriage with the adoptive parents. meanwhile criticizing and studying the opinions of Islam scholars and the law of France and Tunisia, the author with descriptive-analytical method based on the criterion of the Permissibility of marriage with adapted child believes that Islamic jurisprudence in this issue is more advanced than the other legal systems and has set the issues to the intent and free will of the adapted and the adoptive collectively and has respected to their free will which is of human rights whereas the determined legal systems have legalized contrary to this obvious subject. The present analysis as a theory release the belief -supposition- of Islamic well-known jurists from many problems and also it can be put forward in the form of theory building.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adapted child
  • Adoptive parents
  • Marriage
  • Party autonomy
  • Tunisia
  • France
1. آل حسین، احمد، «حرمت ازدواج با فرزندخوانده، رویکردی قرآنی»، 1393 ش.، قابل دستیابی در وبگاه <http://quranicwisdom.wordpress.com>.
2. ابن اثیر جزری، مجدالدین ابوالسعادات مبارک بن ابی‌الکرم محمد بن محمد بن عبدالکریم بن عبدالواحد شیبانی موصلی، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.
3. ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1410 ق.
4. ابن جَلّاب بصری، ابوالقاسم عبیداللّٰه بن حسین بن حسن، التفریع فی فقه الامام مالک بن انس، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1428 ق.
5. ابن قدامه مقدسی، ابومحمد موفق‌الدین عبداللّٰه، الکافی فی فقه الامام احمد بن حنبل، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414 ق.
6. ابن ملقّن مصری، سراج‌الدین ابوحفص عمر بن علی بن احمد شافعی، التذکرة فی الفقه الشافعی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1427 ق.
7. انصاری قرطبی، ابوعبداللّٰه محمد بن احمد بن ابی‌بکر، الجامع لاحکام القرآن، تحقیق احمد بردونی و ابراهیم اطفیش، قاهره، دار الکتب المصریه، 1384 ق.
8. بلقینی شافعی، سراج‌الدین ابوحفص عمر بن رسلان، التدریب فی الفقه الشافعی، تحقیق ابویعقوب نشأت بن کمال مصری، ریاض، دار القبلتین، 1413 ق.
9. تبریزی، جواد بن علی، استفتائات جدید، قم، دفتر معظم‌له، 1391 ش.
10.تمیمی، محمد بن عبدالوهاب بن سلیمان، مختصر الانصاف و الشرح الکبیر، تحقیق عبدالعزیز بن زید رومی و دیگران، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
11.تمیمی صقلی، ابوبکر محمد بن عبداللّٰه بن یونس، الجامع لمسائل المدونة، تحقیق مجموعة باحثین فی رسائل دکتوراه، معهد البحوث العلمیة و احیاء التراث الاسلامی، 1434 ق.
12.جمع من المحققین، موسوعة احکام الاطفال و ادلّتها، ترتیب و تنظیم قدرت‌اللّٰه انصاری، قم، مرکز فقه ائمه اطهارŒ، 1429 ق.
13.حجاوی مقدسی، موسی بن احمد، الاقناع فی فقه الامام احمد بن حنبل، تحقیق عبداللطیف محمد موسی، بیروت، دار المعرفه، بی‌تا.
14.حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
15.حسینی خامنه‌ای، سیدعلی بن سیدجواد، اجوبة الاستفتاءات، قم، دفتر معظم‌له، 1424 ق.
16.حسینی سیستانی، سیدعلی، منهاج الصالحین، قم، مطبعة سرور، 1424 ق.
17.حسینی شاهرودی، سیدعلی، محاضرات فی الفقه الجعفری، تقریر بحث مکاسب محرّمة سیدابوالقاسم موسوی خویی، قم، مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی، بی‌تا.
18.خطیب شربینی، شمس‌الدین محمد بن محمد، مغنی المحتاج الی معرفة معانی الفاظ المنهاج، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1415 ق.
19.راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تهران، دفتر نشر کتاب، بی‌تا.
20.رملی، شمس‌الدین محمد بن ابی‌العباس احمد بن حمزة بن شهاب‌الدین، نهایة المحتاج الی شرح المنهاج فی الفقه علی مذهب الامام الشافعی، بیروت، دار الفکر، 1404 ق.
21.رویانی، ابوالمحاسن عبدالواحد بن اسماعیل، بحر المذهب، تحقیق طارق فتحی السید، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2009 م.
22.زرکشی، شمس‌الدین محمد بن عبداللّٰه، شرح الزرکشی، ریاض، دار العبیکان، 1413 ق.
23.زمخشری، جاراللّٰه محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دار الکتاب العربی، 1407 ق.
24.سرخسی حنفی، شمس‌الائمة ابوبکر محمد بن احمد بن ابی‌سهل، المبسوط، بیروت، دار المعرفه، 1414 ق.
25.سیفی مازندرانی، علی‌اکبر، مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیة الاساسیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1425 ق.
26.صادقی تهرانی، محمد، رساله توضیح‌المسائل نوین، تهران، امید فردا، 1378 ش.
27.صانعی، یوسف، استفتائات قضایی، تهران، میزان، 1384 ش.
28.صفایی، حسین، حقوق خانواده، تهران، میزان، 1392 ش.
29.طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1393 ق.
30.طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، قم، مؤسسة البعثه، 1414 ق.
31.طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1409 ق.
32.علامه حلّی، جمال‌الدین حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تذکرة الفقهاء، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1414 ق.
33.عمرانی یمنی، ابوالحسین یحیی، البیان فی مذهب الامام الشافعی، تحقیق قاسم محمد نوری، جده، دار المنهاج، 1421 ق.
34.فاضل موحدی لنکرانی، محمد، جامع المسائل، قم، امیر، 1383 ش.
35.فتوحی حنبلی، ابن نجار، منتهی الارادات، تحقیق عبداللّٰه بن عبدالمحسن ترکی، بیروت، مؤسسة الرساله، 1419 ق.
36.فخرالدین رازی، ابوعبداللّٰه محمد بن عمر تمیمی بکری شافعی، التفسیر الکبیر؛ مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420 ق.
37.فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، تحقیق و تصحیح مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، چاپ دوم، قم، هجرت، 1410 ق.
38.فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، تهران، دانشگاه تهران، 1379 ش.
39.کدیور، محسن، «مجموعه گفتگوهای وی با سایت جرس»، 1392 ش.، قابل دستیابی در وبگاه <http://www.rahesabz.net/story>.
40.کلانتری، علی‌اکبر، «فقه و مصلحت نظام»، مجله فقه، قم، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، شماره‌های 11ـ12، بهار و تابستان 1376 ش.
41.محقق حلّی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن حسن هذلی، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، نجف اشرف، مطبعة الآداب، 1389 ق.
42.محمدی، ابوالحسن، قواعد فقه، چاپ چهارم، تهران، دادگستر، 1379 ش.
43.مرداوی سعدی حنبلی، علاءالدین ابوالحسن علی بن سلیمان بن احمد، الانصاف فی معرفة الراجح من الخلاف علی مذهب الامام احمد بن حنبل، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1419 ق.
44.مصری، محمد ولید، الوجیز فی شرح القانون الدولی الخاص، چاپ سوم، عمان، دار الثقافـة للنشر و التوزیع، 2016 م.
45.مصطفوی، سیدمحمدکاظم، القواعد، تهران، میزان، 1390 ش.
46.مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، قم، مدرسه امیرالمٶمنین‰ ، 1374 ش.
47.همو، حیله‌های شرعی، قم، مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب‰ ، 1386 ش.
48.همو، مناسک جامع حج، تحقیق و تصحیح ابوالقاسم علیان‌نژاد دامغانی، قم، مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب‰ ، 1426 ق.
49.موسوی بجنوردی، سیدمحمد، و فروزان علایی نوین، «بررسی وضعیت فرزندخواندگی بعد از انقلاب اسلامی»، نشریه متین، تهران، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، شماره 42، 1388 ش.
50.موسوی خمینی، سیدروح‌اللّٰه، صحیفه نور، تهران، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، 1369 ش.
51.موسوی خویی، سیدابوالقاسم، مصباح الفقاهه، قم، مکتبة الداوری، بی‌تا.
52.موسوی گلپایگانی، سیدمحمدرضا، مجمع المسائل، قم، دار القرآن الکریم، 1409 ق.
53.نووی، ابوزکریا محیی‌الدین یحیی بن شرف، روضة الطالبین و عمدة المفتین، تحقیق عادل احمد عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
54. Bénabent, Alain, Droit civil: les obligations, Montchrestien, 1991.
55. Colin, A., Droit Civil, en encyclopédie juridique, Dalloz, Paris, 1991.
56. Léobon, Théorie et pratique des obligations, ou commentaire des titres III & IV, livre III du Code Napoléon, Art. 1101 à 1386, T: 1, Bruxelles, Durand, 1862.
57. Solang, B. R., Encyclopédie juridique, tom 1, Adaptions (Article 12), Dalloz, Paris, 1997.
58. Terré, François et Dominique Fenouillet, Droit civil – Les personnes, la famille, les incapacités, Dalloz, 7ème éd, Paris, 2005.