ارزیابی عوامل مٶثر در تشخیص غبن فاحش و افحش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی / دانشگاه سیستان و بلوچستان.

2 دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که اگر یکی از متعاقدین، نسبت به اسقاط خیار غبن خود اقدام نماید، در صورتی که منظور او غبن فاحش بوده، خیار غبن افحش از او ساقط نمی‌شود. علاوه بر اینکه غبن افحش در قانون نیز نیامده است. بنابراین تشخیص و تمییز غبن فاحش از افحش (در رسیدگی منصفانه به دعاوی مطروحه) حائز اهمیت خواهد بود. برای نیل به این مقصود، ارزیابی عوامل مشخص‌کننده ضرورت پیدا می‌کند. یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده نشان می‌دهد که معیار عرف به صورت مطلق (آن‌چنان که در قانون مدنی ماده 417 آمده) نمی‌تواند دقیق و خالی از خدشه برای تشخیص غبن فاحش از افحش باشد؛ چرا که عرف در تبین مصادیق ضرر، تمکن مالی متعاملین، زمان و مکان، شرایط معامله و ارزش مبیع را در نظر می‌گیرد. بنابراین نمی‌توان ضرر عرفی را بدون در نظر گرفتن حال متعاملین منظور نمود. لذا با تبیین و تفکیک بین ضرر مالی و ضرر حالی، بهترین ملاک برای تشخیصْ عرف است، آن هم نه عرف با در نظر گرفتن صرف ضرر مالی، بلکه عرف با در نظر گرفتن ضرر حالی می‌باشد؛ همچنان که به نظر می‌رسد ماده 419 ق.م. مٶید همین نظر است. لذا پیشنهاد می‌گردد قانون‌گذار نسبت به تفصیل ماده 417 این قانون اقدام نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Effective Factors in Detecting Enormous Deception and Evident Deception

نویسندگان [English]

  • M. Reza Kaykha 1
  • Hamid Moazzeni Bistagani 2
1 Associate professor at University of Sistan and Baluchestan
2 PhD student in Jurisprudence
چکیده [English]

Studies show that if one of the contracting parties decides to abort his option of lesion, if he means enormous deception, the option of evident deception will not be aborted from him. In addition, evident deception has not been mentioned in the law. Therefore, it will be important to distinguish enormous deception and evident deception (in fair litigation proceedings). To achieve this, it is necessary to evaluate the determinants. The findings of this research, which was done by descriptive-analytical method, show that the standard of custom absolutely (as stated in Article 417 of the Civil Code) cannot be accurate and free from defects to distinguish enormous deception and evident deception. Because custom, in explaining the cases of loss, considers the financial solvency (ability) of the contracting parties, time and place, terms of the transaction and the value of the object of sale. Therefore, customary loss cannot be considered without considering the situation of the contracting parties. Therefore, by explaining and distinguishing between financial loss and status loss, the best criterion for distinguishing is custom, which is not custom by considering only financial loss, but custom by considering status loss. Article 419 Civil Code seems to confirm this view. Therefore, it is suggested that the legislator take action to elaborate on Article 417 of this law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Status loss
  • Financial loss
  • Custom
  • Enormous deception
  • Evident deception