حدیث مجاری‌الامور و دلالت آن بر ولایت فقیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

ولایت و اختیارات فقیه از مباحث مهمی است که به ویژه در عصر غیبت، مورد توجه عالمان دینی بوده است. این مسئله در زمان فعلی که حکومت به دست عالمان دینی است، جایگاه و اهمیت مضاعفی یافته است. سخن در محدودۀ اختیارات فقیه، بسیار است و یکی از ادلۀ مربوط به آن، حدیثی مشهور به نام «مجاری الامور» شهرت یافته است. این حدیث در دو مجموعۀ روایی مربوط
به قرن‌های سوم و چهارم هجری یعنی
المعیار و الموازنه و تحف العقول نقل
شده است و بخش‌هایی از آن نیز به طور پراکنده در
نهج البلاغه یافت می‌شود. اما از آنجا که این نقل‌ها به صورت مرسل است، هیچ کدام قابل استناد نمی‌باشد. بدین‌ترتیب حدیث مزبور اعتبار لازم را جهت استناد ندارد. اما دربارۀ دلالت
این حدیث، از مجموعِ چهار اشکال مطرح‌شده، تنها یک اشکال (اشکال سوم) پذیرفتنی است. با این وصف، روایت مزبور نه از جهت سندی قابل اعتماد است و نه به لحاظ دلالی برای اثبات «ولایت مطلقۀ فقیه» شایستۀ استناد می‌باشد.

کلیدواژه‌ها