1
دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
2
استاد دانشگاه فردوسی مشهد
3
دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
اضطرار به معنای ناچاری، ناگزیری و درمانگی می‌تواند به دو قسم فردی و اجتماعی تقسیم شود. در خصوص قسم دوم بنا بر دیدگاهی، اضطرار وصف یا عنوان عارض بر فرد حقیقی و طبیعی است و در صورت عروض این عنوان، حکم اولی تغییر کرده و حکمی دیگر مناسب با شرایط اضطرار برای فرد ثابت می‌شود. لیکن طبق دیدگاهی دیگر، بر پایۀ پذیرش شخصیت حقوقی و یا هویت یکپارچه برای جامعه، قواعد حاکم بر فرد طبیعی، بر جامعه نیز حاکم می‌شود و اضطرار اجتماعی معنا می‌یابد و در پی آن، همۀ احکام و آثار ناشی از اضطرار فردی، در حوزۀ اجتماعی نیز حکم‌فرما می‌شود. در این مقاله، دیدگاه دوم تقویت شده و این نتیجه به دست آمده که اجتماع امری اصیل و دارای حیات و هویت یکپارچه است و چه از ناحیۀ هویت یکپارچۀ خود و چه از ناحیۀ برخورداری از شخصیت حقوقی، چون دچار اضطرار شود، همۀ آثار اضطرار، وضعاً و تکلیفاً گریبانگیر آن می‌شود. در این میان، احکام تکلیفی و وضعیِ اتلاف مال نیز در صورت پدید آمدن اضطرار اجتماعی دگرگون می‌گردد؛ بهگونهای که به رغم حکم کلی حرمت مال، اتلاف آن در شرایط اضطرار اجتماعی نه موجد مسئولیت تکلیفی و کیفری است و نه ضمان‌آور.
سرایلو, علی , فخلعی, محمدتقی و سلطانی, عباسعلی . (1396). بررسی مفهوم اضطرار اجتماعی و تأثیر آن در تجویز اتلاف مال. آموزه های فقه مدنی, 9(16), 3-32.
MLA
سرایلو, علی , , فخلعی, محمدتقی , و سلطانی, عباسعلی . "بررسی مفهوم اضطرار اجتماعی و تأثیر آن در تجویز اتلاف مال", آموزه های فقه مدنی, 9, 16, 1396, 3-32.
HARVARD
سرایلو, علی, فخلعی, محمدتقی, سلطانی, عباسعلی. (1396). 'بررسی مفهوم اضطرار اجتماعی و تأثیر آن در تجویز اتلاف مال', آموزه های فقه مدنی, 9(16), pp. 3-32.
CHICAGO
علی سرایلو , محمدتقی فخلعی و عباسعلی سلطانی, "بررسی مفهوم اضطرار اجتماعی و تأثیر آن در تجویز اتلاف مال," آموزه های فقه مدنی, 9 16 (1396): 3-32,
VANCOUVER
سرایلو, علی, فخلعی, محمدتقی, سلطانی, عباسعلی. بررسی مفهوم اضطرار اجتماعی و تأثیر آن در تجویز اتلاف مال. آموزه های فقه مدنی, 1396; 9(16): 3-32.
)