چالش‌های فراروی مبانی تحولات مالکیت اراضی پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سنندج، ایران

2 استادیار،گروه حقوق، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

پدیده‌های اجتماعی با تحول پدیده‌های پیشین به وجود آمده‌اند. نظام حقوقی و نیروی سیاسی هیچ کدام به تنهایی پاسخگوی تمامی واقعیت‌های اجتماعی نیستند. پایه‌های قانون در ریشه‌های اصلی اجتماع شکل گرفته و نمی‌توان قانون را جدای از اجتماع تحلیل کرد. آنچه در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی در حوزۀ قانون‌گذاری با موضوع مالکیت اراضی روی داد، به نوعی تعجیل برای ارائه راه حل و پاسخگویی به انتظارات مردم انقلابی با تکیه بر دیدگاه‌های فقهی و انقلابی بود. قانون‌گذاری نوین، آخرین نتیجه عقلا به اعتبار تجارب و در پناه فقه به سود عده‌ای از افراد جامعه بود. چالش‌های فراروی مبانی تحولات مالکیت اراضی، در مسائل بسیاری منشأ بحث بوده و برای تحلیل آن باید سوابق موضوع را بررسی کرد و با نظام فقهی و حقوقی تطبیق داد. در این راستا با شناسایی همین چالش‌ها، مبانی تحولات مالکیت اراضی مورد تحلیل قرار می‌گیرد. هدف صرفاً کشف قواعد فقهی به عنوان مبنا نیست. این مقاله به تحلیل فرضیۀ تأثیر مطلق دیدگاه‌های انقلابی بر سلب مالکیت خصوصی و اقطاع مالکیت عمومی پرداخته است. در نهایت نتیجه‌ای که حاصل می‌گردد، بیانگر تأثیر دیدگاه‌های انقلابی در کنار اوضاع و احوال اجتماعی و اقتصادی و سیاسی بر تحولات مالکیت اراضی پس از انقلاب اسلامی می‌باشد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Challenges Facing the Fundamentals of Land Tenure Developments After the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • bigard tiemouri 1
  • shahram mohammadi 2
1 PhD Student in Private Law, Department of Law, Faculty of Humanities, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran
2 Assistant prof. at University of Kurdistan, Sanandaj
چکیده [English]

Social phenomena have arisen with the development of previous phenomena. The legal system and political force are none alone accountable for all social realities and the foundations of the law are formed in the main roots of society and law cannot be analyzed separately from society. The issue of the land tenure is the phenomena that occurred in Iran after the Islamic revolution in the field of legislation which is a kind of rush to provide a solution and respond to the expectations of the revolutionary people by relying on jurisprudential and revolutionary views. The last result of the reasonable men to experiences and by jurisprudence for the benefit of some people in society was the new legislation. The challenges facing the fundamentals of the developments of land tenure have been the reason of discussion in many issues and the records of the subject should be reviewed and adapted in order to analyze it by jurisprudential and legal system. These challenges by identifying the foundations of the developments of land tenure are analyzed in this regard and the goal is not merely to discover jurisprudential rules as the basis. This article analyzes the hypothesis of the absolute impact of revolutionary views on expropriation [dispossession] of private ownership and iqta (Arabic: الإقطاع, Romanized: iqṭāʿ, sectorization) of public property. The result obtained in the end is that it shows the influence of revolutionary views along with social, economic and political conditions on the developments of land tenure after the Islamic revolution.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jurisprudence and law
  • Developments
  • Land tenure
  • Expropriation [dispossession
  • negation]
  • Iqta (Arabic: الإقطاع 
  • Romanized: iqṭāʿ
  • sectorization)
  • Legitimacy
  • Islamic economics (Arabic: الاقتصاد الإسلامیّ)

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. ابوجیب، سعدی، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحاً، چاپ دوم، دمشق، دار الفکر، 1408 ق.
  3. ابویوسف، یعقوب بن ابراهیم، کتاب الخراج، قاهره، المطبعة السلفیة و مکتبتها، 1352 ق.
  4. اجتهادی، ابوالقاسم،بررسی وضع مالی و مالیه مسلمین از آغاز تا پایان دوران اموی، تهران، سروش، 1363ش.
  5. احمدی میانجی،علی، مالکیت خصوصی در اسلام، تهران، دادگستر، 1424 ق.
  6. اصلاحی، غلامحسن، «عدالت و عدالت‌محوری در نهج‌البلاغه»، پژوهش‌های نهج‌البلاغه، شماره‌های 17ـ18، پاییز 1385 ش.
  7. الیاس، الیاس انطون، فرهنگ نوین عربی ـ فارسی (ترجمه القاموس العصری)، ترجمه سیدمصطفی طباطبایی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1358 ش.
  8. امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، تهران، اسلامیه، 1368 ش.
  9. بخاری، ابوعبداللّٰه محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت، دار الفکر، 1401 ق.
  • بشیری، عباس و دیگران، حقوق کاربردی املاک و اراضی، چاپ چهارم، تهران، جاودانه، جنگل، 1391 ش.
  • جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1412 ق.
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، بی‌تا.
  • همو، ترمینولوژی حقوق، چاپ چهارم، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1368 ش.
  • خوری شرتونی لبنانی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، تهران، دار الاسوه، 1374 ش.
  • دادگر، یداله، و هاشم بزنگانی، «جایگاه حقوق مالکیت در استحکام نظام اقتصادی»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، سال چهاردهم، شماره 55، پاییز 1390 ش.
  • دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، بی‌تا، به نقل از: وبگاه واژه‌یاب به نشانی: <https://www.vajehyab.com>.
  • صدر، سیدمحمدباقر، اقتصاد ما، ترجمـه عبدالعلی اسپهبدی، تهران، اسلامی، 1349 ش.
  • صمیمی، محمدجواد، «مصلحت و حکمت و نقش آن‌ها در فقه»، مجله فقه قضایی، سال پنجم، شماره 1، بهار 1393 ش.
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین، بررسی‌های اسلامی، قم، دار الهجره، بی‌تا.
  • علم‌الهدی، سیدسجاد، «روش‌شناسی اقتصاد اسلامی بر اساس عملکرد اقتصادی امام علی‰»، پژوهش‌نامه علوی، سال هفتم، شماره 2، پاییز و زمستان 1395 ش.
  • علمی اردبیلی، علی، و سیدعلی سجادی‌زاده، «کاوشی در احادیث خمس صحیح البخاری»، علوم حدیث، سال پانزدهم، شماره 4 (پیاپی 58)، زمستان 1389 ش.
  • عمید زنجانی، عباسعلی، دانشنامه فقه سیاسی، بی‌تا، قابل دستیابی در کتابخانه دیجیتال نور به نشانی: <https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26227>.
  • همو، فقه سیاسی، چاپ چهارم، تهران، امیرکبیر، 1421 ق.
  • عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، بی‌تا، به نقل از: وبگاه واژه‌یاب به نشانی: <https://www.vajehyab.com>.
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، اسوه، 1414 ق.
  • کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ اموال و مالکیت، چاپ پنجم، تهران، میزان، 1383 ش.
  • گرامی، محمدعلی، درباره مالکیت خصوصی در اسلام، قم، دفتر معظم‌له، 1385 ش.
  • گرجی ازندریانی، علی‌اکبر، حقوقی‌سازی سیاست؛ تحلیل عملکرد دولت و وقایع سیاسی روز از دیدگاه حقوق عمومی، تهران، خرسندی، 1395 ش.
  • ماوردی، ابوالحسن علی بن محمد بن حبیب، الاحکام السلطانیة و الولایات الدینیه، مصر، مطبعة السعاده، 1327 ق.
  • «مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی»، دوره 2، جلسه 328، روزنامه رسمی، شماره 12147.
  • مطلوب، احمد، معجم المصطلحات البلاغیة و تطورها، بی‌تا، قابل دستیابی در کتابخانه دیجیتال نور به نشانی: <https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/21153/1/644>.
  • مطهری، مرتضی، نظری به نظام اقتصادی اسلام، بی‌تا، قابل دستیابی در کتابخانه دیجیتال نور به نشانی: <https://noorlib.ir/en/book/view/64599>.
  • معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، بی‌تا، به نقل از: وبگاه واژه‌یاب به نشانی: <https://www.vajehyab.com>.
  • موسوی خمینی، سیدروح‌اللّٰه، تحریر الوسیله، چاپ چهارم، تهران، مکتبة الاعتماد، 1403 ق.
  • همو، صحیفه امام، 1378 ش.، قابل دستیابی در سایت جامع امام خمینی به نشانی: .
  • نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981 م.
  • ولویون، رضا، اماره تصرف، چاپ سوم، تهران، جاودانه، جنگل، 1386 ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار