مسقط حق رد نبودن حدوث عیب جدید با جبران خسارت (نقد بند 3 ماده 429 قانون مدنی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 سطح 3 حوزه علمیه

چکیده

در بند سوم ماده 429 قانون مدنی ـ مطابق دیدگاه مشهور فقهاـ به مسقط حقِ رد بودن حدوث عیب نزد مشتری تصریح شده و مقید به عدم زوال عیب نگردیده است؛ در حالی که برخی فقها معتقدند اگر عیب حادث، توسط مشتری زائل شود، حق رد برای مشتری همچنان محفوظ خواهد بود. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده، نشان می‌دهد که تنها دلیل نقلی در مسقطیت، مرسله جمیل بن دراج است که آخوند خراسانی تمسک به آن را مردود می‌داند و معتقد است که مسقطیت در آن به جهت مراعات حال بایع می‌باشد. لذا در فرض جبران خسارت، وجهی برای تمسک به خبر مذکور وجود ندارد. عیب حادث نیز موضوعیتی جهت اسقاط حق رد ندارد؛ بلکه مناط، وارد ساختن ضرر بر بایع و عدم مراعات حق اوست. لذا به نظر می‌رسد چنانچه عیب حادث برطرف شود، مسقط حق رد نخواهد بود و ماده مذکور نیاز به اصلاح دارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Waiver (Abrogating, Abolishing) of the Right to Accept the Occurrence (Contingency) of a New Defect with Compensation (Criticism of Clause 3 of Article 429 of the Civil Code)

نویسندگان [English]

  • Muhammad Reza Kaykha 1
  • Hamid Moazzeni Bistgani 2
  • Marzieh Qasemi 3
1 Associate prof. at University of Sistan & Baluchestan
2 PhD in Jurisprudence & Principles of Islamic Law
3 Level 3 at seminary
چکیده [English]

According to the well-known (dominant) views of jurists, abolishing of the right not to accept the occurrence (contingency) of a defect to the customer has stipulated in the third clause of article 429 of the Civil Code and has not limited it to non-extinction (non-extinguishment) of defect. Whereas some jurists believe that if the defect is removed by the customer, the right of rejection will still be reserved for the customer. This research, which has been conducted by descriptive-analytical method, shows that the Mursallah (Arabic:مُرسَلة , meaning: sent or transmitted, tradition with no chain of transmitters or with an incomplete one) of Jamīl b. Darrāj (Arabic: جمیل بن درّاج) is the only scriptural proof (traditional proof, scriptural evidence) for being abolishing (waiver, abrogating), which Akhund Khurāsānī (Persian: آخوند خراسانی) rejects the adherence to it and believes that being in abolishing (waiver, abrogating) is in order to observe the status and state of the seller. Therefore, there is no way to use the narrations mentioned in the assumption of compensation of damage. The occurred defect is not relevant for the extinction (disapproval) of the right of rejection, but the criterion is the cause of harm to the seller and not respecting his/her right, so it seems that if the occurred defect is resolved, the right of abolishing will not be revoked, and the mentioned article needs to be amended (corrected).
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Option of defect (redhibition)
  • Waivers of option
  • Occurred defect
  • Article 429 of Civil Code
  • Termination of the defect
  1. آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، حاشیة المکاسب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1406 ق.
  2. ابن اثیر جزری، مجدالدین ابوالسعادات مبارک بن ابی‌الکرم محمد بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.
  3. انصاری، مرتضی بن محمدامین، کتاب المکاسب، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، 1415 ق.
  4. ایروانی نجفی، علی بن عبدالحسین، حاشیة المکاسب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1406 ق.
  5. حسینی عاملی، سیدجواد بن محمد، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1419 ق.
  6. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دار العلم، 1412 ق.
  7. سیوری حلّی (فاضل مقداد)، جمال‌الدین مقداد بن عبداللّٰه، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم، کتابخانه آیةاللّٰه مرعشی نجفی، 1404 ق.
  8. صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، من لایحضره الفقیه، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
  9. طباطبایی قمی، سیدتقی، آراؤنا فی اصول الفقه، قم، محلاتی، 1371 ش.
  10. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، حاشیة المکاسب، قم، اسماعیلیان، 1410 ق.
  11. عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال‌الدین مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الامامیه، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417 ق.
  12. عراقی، آقاضیاءالدین، الاجتهاد و التقلید، قم، نوید اسلام، 1388 ش.
  13. همو، نهایة الافکار، تقریر محمدتقی بروجردی نجفی، قم، بی‌نا، 1388 ش.
  14. علامه حلّی، ابومنصور جمال‌الدین حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیه، قم، مٶسسۀ امام صادق‰، 1420 ق.
  15. همو، تذکرة الفقهاء، قم، مٶسسة آل البیتŒ، بی‌تا.
  16. مامقانی، ملاعبداللّٰه بن محمدحسن، حاشیة علی رسالة لاضرر، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه، 1350 ق.
  17. همو، نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه، 1350 ق.
  18. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، مصباح الفقاهه، تقریر محمدعلی توحیدی تبریزی، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
  19. نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ هفتم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
  20. همدانی، آقارضا بن محمدهادی، حاشیة کتاب المکاسب، قم، دفتر مؤلف، 1420 ق.