تأملی بر نظریه سبب متناسب با بررسی حقوق ایران و حقوق کامن‌لا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

2 دانشجوی حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

چکیده

معیار تشخیص سبب مسؤول در دیدگاه‌های مختلف، متفاوت است. دیدگاه مادی صرفاً بر اساس معیارهایی از قبیل زمان تشکیل سبب، سبب مسؤول را شناسایی می‌کند؛ در مقابل دیدگاه‌های سبب متعارف، معیارهای هنجاری نسبت به تشخیص سبب مسؤول ارائه می‌کنند. سبب متناسب با معیار قابلیت پیش‌بینی ضرر سبب مسؤول را به نحوی تبیین می‌نماید که بین عامل خسارت و نوع خسارت، تناسب وجود داشته باشد. قابلیّت پیش‌بینی ضرر معیاری است که در جایگاه تشخیص تقصیر نیز به کار می‌رود و از طرفی با لحاظ برخی ملاحظات انصاف‌گرا در محدود نمودن میزان مسؤولیت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به این ترتیب ضرورت دارد کارکردهای این معیار در جایگاه‌های متفاوت تبیین شود. رویکرد قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 به عنوان جدیدترین نشان‌گر اراده‌ی قانون‌گذار دربردارنده‌ی ویژگی‌های بارز سبب متناسب است. نقدهایی که نسبت به این رویکرد وجود دارد؛ مانند نقدهایی است که در حقوق کامن‌لا واقع‌گرایان به سبب متناسب ایراد کرده‌اند. نمی‌توان سبب مطرح در عالم حقوقی را به عنوان یک موضوع انتزاعی، صرفاً به حالت مکانیکی تصور کرد، بنابراین مجموعه عواملی که موجب احراز سبب مسئول است دارای جنبه‌های مادی و غیرمادی است.از نظر این تحقیق معیار قابلیّت پیش‌بینی ایراد ضرر از جنبه‌های غیرمادی سبب حقوقی محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Reflection on the Theory of Adequate Cause with Emphasis on Iranian and Common Law

نویسندگان [English]

  • Siāmak Rahpeik 1
  • Nader Vellaei 2
1 Professor at the University of Judicial Sciences
2 PhD student in Private Law
چکیده [English]

The criterion for determining the responsible cause is different in different perspectives. The actus (material) view identifies the responsible cause solely on the basis of criteria such as the time of creation of the cause; In contrast, conventional causal perspectives provide normative criteria for identifying the responsible cause. The cause, in proportion to the criterion of the predictability of the damage, explains the responsible cause in such a way that there is an appropriateness between the cause of the damage and the type of damage. Shortcomings The ability to predict damage is a criterion which is also used in the position of guilt detection and is also used to limit the level of responsibility in terms of some fair (equity and impartiality) considerations; Thus, it is necessary to explain the functions of this criterion in different positions. The approach of the Islamic Penal Code, enactment of 2013 (1392 in the Solar Hijri calendar), as the latest indicator of the will of the legislator, includes the obvious features of the appropriate cause. Criticisms of this approach are like the criticisms that have been made in Common Law, the realists have objected of appropriateness cause. It cannot be the cause in the legal world as an abstractive subject of merely mechanically, therefore the set of factors which cause the identifying of responsible cause has material and immaterial aspects. According to this study, the criterion of the ability to predict the damage is considered as an immaterial aspects of legal cause.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Appropriateness Cause
  • Possibility of the Prediction of Damage
  • Legal Realists
  • Guilt