A Jurisprudential and Legal Reassessment of Waiving the Right of Pre-emption Before Sale by the Person Exercising the Right

Document Type : scientific

Authors

1 Assistant Professor, Department of Law, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran.

2 PhD Graduate in Private Law, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran.

3 PhD Student in Private Law, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran.

Abstract

In Imāmiyya jurisprudence, there are three different views regarding the possibility of waiving the right of pre-emption before the sale (Arabic: إسْقاط حَقُّ الشُّفْعة قَبْل البَیْع, Romanized: ʾIsqāṭ ḥaqq al-shufʿah qabl al-bayʿ). The majority of jurists do not accept waiving the right of pre-emption before the sale; however, some jurists accept it, and others offer a detailed view. The Civil Code remains silent on this issue. Despite disagreements, legal doctrine generally accepts the waiving of the right of pre-emption before the sale by relying on the broad interpretation of Article 822 of the Civil Code and deriving the legal principle from Article 448. Judicial practice also confirms this matter. In this study, the various perspectives in Imāmiyya jurisprudence and statutory law are evaluated using a descriptive-analytical method. The conclusion reached is that, from a jurisprudential and legal standpoint, if the person exercising the right of pre-emption (Arabic: شَفیع, Romanized: shfīʿ) offers to sell to their partner or offers a third party the option to buy the partner’s share on the condition that they waive their right, their right is considered waived, as their declaration indicates an abandonment of the right of pre-emption. However, if the person rejects the offer to buy the partner’s share, the mere rejection does not indicate an abandonment of the right of pre-emption. Instead, it may be a strategic consideration of the advantages and disadvantages of employing the right in the future, given the market conditions.

Keywords

Main Subjects

References

  1. قرآن کریم
  2. ابن‌ادریس حلی، محمد بن منصور. (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  3. ابوداود، سلیمان بن اشعث. (1420). سنن أبی داوود. قاهره: دار الحدیث.
  4. احسائی، ابن‌ابی‌جمهور محمد بن علی. (1405). عوالی اللئالی العزیزیه. قم: دار سیدالشهداء للنشر.
  5. اردبیلی، احمد بن محمد. (1403). مجمع الفائده والبرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  6. اصفهانی، سید ابوالحسن. (1422). وسیلة النجاه. قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  7. امامی، سید حسن. (بی‌تا). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه.
  8. بحرانی، یوسف بن احمد. (1405). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهره. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  9. پورکریمی دارنجانی، مسلم. (1397). زوال شفعه در فقه امامیه و حقوق ایران. (استاد راهنما: مجید سربازیان). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده حقوق و علوم سیاسی. گروه حقوق خصوصی.
  10. تبریزی، جواد بن علی. (1426). منهاج الصالحین. قم: مجمع الإمام المهدی(عج).
  11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1378). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
  12. حر‌ عاملی، محمد بن حسن. (1409). تفصیل وسائل‌الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  13. حسینی روحانی، سید محمدصادق. (1412). فقه الصادق(ع). قم: دار الکتاب - مدرسۀ امام صادق(ع).
  14. حلبی، ابن‌زهره، حمزة بن علی. (1417). غنیة النزوع إلی علمی الأصول والفروع. قم: مؤسسۀ امام‌ صادق(ع).
  15. حلی (علامه)، حسن بن یوسف «الف». (1413). مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  16. حلی (علامه)، حسن بن یوسف. (1410). إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  17. حلی (علامه)، حسن بن یوسف. (1411). تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  18. حلی (علامه)، حسن بن یوسف. (1413). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال والحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  19. حلی (علامه)، حسن بن یوسف. (1414). تذکرة الفقهاء، (چاپ جدید). قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  20. حلی (علامه)، حسن بن یوسف. (1420). تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیه، (چاپ جدید). قم: مؤسسه امام صادق(ع).
  21. حلی (فخرالمحققین)، محمد بن حسن. (1387). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  22. حلی (محقق)، جعفر بن حسن. (1408). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  23. حلی (محقق)، جعفر بن حسن. (1418). المختصر النافع فی فقه الإمامیه. قم: مؤسسة المطبوعات الدینیه.
  24. حلی، جمال‌الدین احمد بن محمد. (1407). المهذب البارع فی شرح المختصر النافع. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  25. حلی، مقداد بن عبدالله. (1404). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
  26. حلی، یحیی بن سعید. (1405). الجامع للشرائع. قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیه.
  27. خمینی، سید روح‌الله. (بی‌تا). تحریر الوسیله. قم: دار العلم.
  28. خویی، سید ابوالقاسم. (1410). منهاج الصالحین. قم: نشر مدینة العلم.
  29. سبزواری، سید عبدالاعلی. (1413). مهذب الأحکام فی بیان الحلال والحرام. قم: مؤسسة المنار.
  30. سبزواری، سید عبدالأعلی. (بی‌تا). جامع الأحکام الشرعیه. قم: مؤسسة المنار.
  31. سبزواری، محمدباقر. (1423). کفایة الأحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  32. سید مرتضی، علی ‌بن حسین. (1415). الانتصار فی انفرادات الإمامیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  33. صفایی، سیدحسین و شعبانی کندسری، هادی. (1397). حقوق مدنی (وصیت، ارث، شفعه). تهران: شرکت سهامی انتشار.
  34. طاهری، حبیب‌الله. (1418). حقوق مدنی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  35. طباطبایی‌حائری، علی بن محمد. (1418). ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، (چاپ جدید). قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  36. طوسی، محمد بن حسن. (1387). المبسوط فی فقه الإمامیه. تهران: المکتبة المرتضویه.
  37. طوسی، محمد بن حسن. (1400). النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی. بیروت: دار الکتاب العربی.
  38. طوسی، محمد بن حسن. (1407). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  39. طوسی، محمد بن علی. (1408). الوسیلة إلی نیل الفضیله. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
  40. عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی. (1414). غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  41. عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی. (1417). الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  42. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی. (1413). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرایع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
  43. عاملی (محقق ثانی)، علی بن حسین. (1414). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  44. عباسپور، تقی. (1397). زوال حق شفعه از منظر فقه امامیه و قانون مدنی. (استاد راهنما: اسلام محمدزاده). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو. گروه حقوق خصوصی.
  45. فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه‌مرتضی. (بی‌تا). مفاتیح الشرائع. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
  46. قاسم‌زاده، سید مرتضی. (1391). حقوق مدنی (حق شفعه، وصیت و ارث). تهران: انتشارات دادگستر.
  47. کاتوزیان، ناصر. (1370). ایقاع نظریۀ عمومی - ایقاع معین. تهران: یلدا.
  48. کاتوزیان، ناصر. (1387). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی (شفعه، وصیت، ارث). تهران: میزان.
  49. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407). الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  50. متقی هندی، علی بن حسام‌الدین. (1405). کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال. بیروت: مؤسسة الرساله.
  51. محقق داماد، سید مصطفی. (1426). ایقاع، اخذ به شفعه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  52. محمودی، احسان. (1392). بررسی امکان اسقاط حقوق احتمالی. (استاد راهنما: محمود امامی نمینی). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه محدث نوری، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اداری. گروه حقوق خصوصی.
  53. معلم، محمد. (1377). حق شفعه و شرایط آن در حقوق مدنی ایران و فقه امامیه. (استاد راهنما: ابوالحسن محمدی). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. مجتمع آموزش عالی قم. گروه حقوق خصوصی.
  54. مفید، محمد بن محمد عکبری. (1413). المقنعه. قم: کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید.
  55. نجفی، محمد‌حسن. (1404). جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  56. نوری، میرزا حسین. (1408). مستدرک الوسائل ومستنبط المسائل. بیروت: مؤسسة آل البیت(ع).
  57. وحید خراسانی، حسین. (1428). منهاج الصالحین. قم: مدرسۀ امام باقر(ع).
Civil Jurisprudence Doctrines
Volume 16, Issue 30
December 2024
Pages 113-135

Files

Share

How to cite

Statistics