The Arguments for the Requirement of Contracts Being Settled in Cash in Differential Barter Transactions When the Exchanged Items are Measured or Weighed and are of Different Kinds Considerations

Document Type : scientific

Authors

1 Graduate of Level (Saṭḥ) Four from the Ḥawza al-ʿIlmīyya (Islamic Seminary) and Lecturer of Advanced Levels at the Qom Seminary & PhD student in Islamic Economics, Research Institute of Hawzah and University, Qom, Iran.

2 Associate Professor, Department of Economics and Islamic Banking, Faculty of Economics, Kharazmi University, Tehran, Iran.

Abstract

In many barter contracts, the disparity in the value of exchanged goods results in the quantity of the exchanged items (considerations) not being equivalent. All Shīʿa jurists agree that if the exchanged items in such a contract are “measured or weighed and are of the same kind,” the contract is considered “usurious (Arabic: ربا ,الربا، الربٰوة, lit.: usury, Romanized: ribā or al-ribā)” and therefore invalid. However, in addition, some jurists have also stipulated that a contract involving items exchanged that are measured by volume or weight, but are of different kinds, is valid only if the exchange is immediate (i.e., on the realization). This study, which utilized a narrative-revelatory method for analytical-critical data processing, concluded that the aforementioned transaction, when conducted on credit, is invalid and lacks legal effect under Islamic law. However, adhering to this condition in contracts with non-Muslims is not necessary. If the contract party is a Muslim, this transaction can be conducted in the form of two separate transactions: goods in exchange for money. Instead of a physical exchange of money, set-off (Arabic: تهاتر) can be utilized.

Keywords

References

  1. قرآن کریم.
  2. آبی، حسن بن ابی‌طالب. (1417ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، (تحقیق علی‌پناه اشتهاردی و حسین یزدی. چاپ سوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  3. آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین. (1406ق). حاشیة المکاسب، (تحقیق سید مهدی شمس‌الدین). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  4. آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین. (1409ق). کفایة الأصول. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  5. ابن‌براج، عبدالعزیز بن تحریر. (1406ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  6. ابن‌حمزه، محمد بن علی. (1408ق). الوسیله إلی نیل الفضیله، (تحقیق محمد حسون). قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی.
  7. ابن‌حنبل، احمد. (1416ق). المسند، (تحقیق عامر غضبان، ابراهیم زیبق، محمد برکات و دیگران). بیروت: الرساله.
  8. ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله. (1387ق). التمهید لما فی الموطأ من المعانی والأسانید، (تحقیق مصطفی بن احمد العلوی و محمد عبدالکبیر البکری). مغرب: وزارت عموم اوقاف و امور اسلامی.
  9. ابن‌عربی، محمد بن عبدالله. (1428ق). المسالک فی شرح موطأ مالک، (تحقیق: محمد بن حسین السلیمانی و عایشه بنت حسین السلیمانی). بیروت: دار الغرب الإسلامی.
  10. ابن‌فارس، احمد. (1404ق). معجم مقاییس اللغه، (تحقیق عبدالسلام محمد هارون). قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  11. ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد. (1388ق). المغنی. قاهره: مکتبة القاهره.
  12. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب، (تحقیق احمد فارس صاحب الجوائب). بیروت: دار الفکر.
  13. ابی‌داوود، سلیمان بن اشعث. (1420ق). السنن، (تحقیق سید ابراهیم). قاهره: دار الحدیث.
  14. اراکی، محمدعلی. (1375ش). اصول الفقه. قم: مؤسسه در راه حق.
  15. اردبیلی، احمد بن محمد. (1403ق). مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، (تحقیق مجتبی عراقی، علی‌پناه اشتهاردی، حسین یزدی اصفهانی). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  16. انصاری، مرتضی بن محمدامین. «الف». (1415ق). الزکاة، (تحقیق گروه پژوهش در کنگره). قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
  17. انصاری، مرتضی بن محمدامین. «ب». (1415ق). الصلاة، (تحقیق گروه پژوهش در کنگره). قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
  18. انصاری، مرتضی بن محمدامین. «ج». (1415ق). النکاح، (تحقیق: گروه پژوهش در کنگره). قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
  19. انصاری، مرتضی بن محمدامین. «د». (1415ق). المکاسب، (تحقیق گروه پژوهش در کنگره). قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
  20. ایروانی، علی. (1422ق). الأصول فی علم الأصول. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  21. بجنوردی، سید حسن. (1419ق). القواعد الفقهیه، (تحقیق مهدی مهریزی و محمدحسن درایتی). قم: الهادی(ع).
  22. بحرالعلوم، سید مهدی‌. (1427ق). مصابیح الأحکام.‏ قم: منشورات میثم التمار.
  23. بروجردى، سید حسین.‏ (1415ق). نهایة الأصول، (مقرر: حسینعلی منتظرى).‏ تهران: نشر تفکر.‏
  24. بیضاوی، عبد الله بن عمر.‏ (1433ق). تحفة الأبرار شرح مصابیح السنه، (تحقیق کمیته‌ای تخصصی، با اشراف نورالدین طالب).‏ کویت: وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامیه.‏
  25. تبریزی، جواد.‏ (1387ش‏). دروس فی مسائل علم الأصول‏.‏ قم: دار الصدیقة الشهیده(س).
  26. جمال‌الدین حلى، احمد بن محمد اسدى.‏ (1407ق‏). ‌المهذب البارع فی شرح المختصر النافع‏، (تحقیق مجتبى عراقى).‏ قم: دفتر انتشارات اسلامى.‏
  27. جوهرى، اسماعیل بن حماد‏.‏ (1410ق‏). تاج اللغه و صحاح العربیه‏، (تحقیق احمد عبدالغفور عطار)‏.‏ بیروت: دار العلم للملایین‏.
  28. حائری یزدی، عبدالکریم‏.‏ (1404ق‏). الصلاه‏.‏ قم: دفتر تبلیغات اسلامى‏.
  29. حائری یزدی، عبدالکریم‏.‏ (1418ق‏). درر الفوائد‏.‏ قم: مؤسسة النشر الاسلامی‏.
  30. حر عاملى، محمد بن حسن‏.‏ (1409ق‏). تفصیل وسائل الشیعه إلى تحصیل مسائل الشریعه‏، (تحقیق گروه پژوهش مؤسسۀ آل البیت(ع)‏).‏ قم: مؤسسة آل البیت(ع)‏.
  31. حلى، ابن‌ادریس‏.‏ (1410ق‏). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى)‏.‏ قم: دفتر انتشارات اسلامى.‏
  32. حمیرى، نشوان بن سعید. (1420ق). شمس العلوم ودواء کلام العرب من الکلوم، (تحقیق حسین بن عبدالله العمرى، مطهر بن على الاریانى، یوسف محمد عبدالله). بیروت: دار الفکر المعاصر.
  33. خمینى، سید روح‌الله. (1379ش). تحریر الوسیله. قم: مؤسسۀ مطبوعات دار العلم.
  34. خمینى، سید روح‌الله. (1421ق). البیع. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره).
  35. خوانسارى، سید احمد. (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، (تحقیق على‌اکبر غفارى). قم: اسماعیلیان.
  36. خوانسارى، محمد. (بی‌تا). الحاشیة الأولى على المکاسب. بی‌جا: بی‌نا.
  37. خوئی، سید ابوالقاسم. «الف». (1418ق). فقه الشیعه (کتاب الطهاره)، (مقرر: سید محمد مهدی موسوی خلخالی). قم: مؤسسۀ آفاق.
  38. خوئى، سید ابوالقاسم. (بی‌تا). مصباح الفقاهه، (مقرر: محمدعلى توحیدى). بی‌جا: بی‌نا.
  39. خوئى، سید ابوالقاسم. «ب». (1418ق). موسوعة الإمام الخوئی. قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.
  40. خوئى، سید ابوالقاسم؛ تبریزی، جواد. (بی‌تا). صراط النجاه مع تعالیق الشیخ جواد التبریزی. قم: مکتب نشر المنتخب.
  41. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن، (تحقیق صفوان عدنان داودى). بیروت- دمشق: دار العلم.
  42. رشتی، میرزا حبیب‌الله. (1401ق). القضاء، (تحقیق سید احمد حسینى). قم: دار القرآن الکریم.
  43. زبیدی، مرتضی، سید محمد بن محمد. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس، (تحقیق على شیرى). بیروت: دار الفکر.
  44. سبحان‌اللهی، محمدعلی؛ و کوهگرد، امین. (1395ش). روش بهره‌ور برای رشد اقتصادی بدون رشد نقدینگی. تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 7(24)، 201-225. http://doi.org/10.18869/acadpub.jemr.6.24.201
  45. سلار، حمزة بن عبدالعزیز. (1404ق). المراسم العلویه والأحکام النبویه. قم: منشورات الحرمین.
  46. سند، محمد. (1428ق). فقه المصارف والنقود، (مقرر: مصطفى اسکندرى). قم: مکتبه فدک.
  47. سید علی‌خان، ابن‌معصوم مدنی کبیر. (1384ش). الطراز الأول والکناز لما علیه من لغة العرب المعول، (تحقیق مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث). مشهد: مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث.
  48. سیستانی، سید علی. (1440ق). الربا، (مقرر: سید هاشم هاشمی). قم: اسماعیلیان.
  49. شاهرودی، سید محمود. (1402ق). الحج. قم: انصاریان.
  50. شهید اول، محمد بن مکى عاملی. (1414ق). غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد، (تحقیق: رضا مختارى). قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
  51. شهید اول، محمد بن مکی عاملی. (1417ق). الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  52. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی عاملی. (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
  53. شهید ثانى، زین‌الدین بن علی عاملی. (1410ق). الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه. قم: کتابفروشى داورى.
  54. شیرازى، محمدتقى. (1412ق). حاشیة المکاسب، (تحقیق على یزدى). قم: الشریف الرضی.
  55. صدوق، محمد بن على بن بابویه. (1413ق). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  56. طباطبایى، سید على بن محمد. (1418ق). ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، (تحقیق محمد بهره‌مند، محسن قدیرى، کریم انصارى، و على مروارید). قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  57. طوسى، محمد بن حسن. (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیه. تهران: المکتبة المرتضویه.
  58. طوسى، محمد بن حسن. (1390ق). الاستبصار فیما اختلف من الأخبار. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  59. طوسى، محمد بن حسن. (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه والفتاوى. بیروت: دار الکتاب العربی.
  60. طوسى، محمد بن حسن. (1427ق). الأبواب (رجال الشیخ الطوسی)، (تحقیق جواد قیومى اصفهانى). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  61. طوسى، محمد بن حسن. (بی‌تا). الفهرست، (تحقیق سید محمدصادق آل بحرالعلوم). نجف: المکتبة الرضویه.
  62. طوسى، محمد بن حسن. «الف». (1407ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  63. طوسى، محمد بن حسن. «ب». (1407ق). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  64. عاملى، سید جواد. (1419ق). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلاّمه، (تحقیق محمدباقر خالصى). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  65. عاملى، محمد بن على. (1411ق). مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، (تحقیق گروه پژوهش مؤسسۀ آل البیت(ع)). بیروت: مؤسسة آل البیت(ع).
  66. علامه حلى، حسن بن یوسف. (1388ق). تذکرة الفقهاء، (چاپ قدیم). قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  67. علامه حلى، حسن بن یوسف. (1411ق). تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین. تهران: مؤسسۀ چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
  68. علامه حلى، حسن بن یوسف. (1381ق). خلاصة الأقوال فی معرفة أحوال الرجال (رجال العلامة الحلی). نجف: منشورات المطبعة الحیدریه.
  69. علامه حلى، حسن بن یوسف. (1412ق). منتهى المطلب فی تحقیق المذهب. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.
  70. علامه حلى، حسن بن یوسف. (1413ق). مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  71. علامه حلى، حسن بن یوسف. (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  72. عینی، محمود بن احمد. (بی‌تا). عمدة القاری فی شرح صحیح البخاری. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  73. فاضل اصفهانى. محمد بن حسن. (1416ق). کشف اللثام والإبهام عن قواعد الأحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  74. فاضل قطیفى، ابراهیم بن سلیمان. (1413ق). السراج الوهاج لدفع عجاج قاطعة اللجاج، (تحقیق گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامى). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  75. فاکهانی، عمر بن علی. (1431ق). ریاض الأفهام فی شرح عمدة الأحکام، (تحقیق نورالدین طالب). سوریه: دار النوادر.
  76. فخرالمحققین، محمد بن حسن بن یوسف. (1387ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، (تحقیق سید حسین موسوى کرمانى، على‌پناه اشتهاردى، و عبدالرحیم بروجردى). قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  77. فراهیدی، خلیل ابن احمد. (1410ق). العین، (تحقیق مهدى مخزومى و ابراهیم سامرائى). قم: نشر هجرت.
  78. فیومى، احمد بن محمد. (بی‌تا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. قم: دار الرضی.
  79. کاشف‌الغطاء، حسن بن جعفر. (1422ق). أنوار الفقاهه (کتاب البیع). نجف: مؤسسة کاشف الغطاء.
  80. کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی، (تحقیق على‌اکبر غفارى). تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  81. مجاهد، سید محمد بن علی. (بی‌تا). المناهل. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  82. مجلسى اول، محمدتقى بن مقصود علی. (1406ق). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، (تحقیق سید حسین موسوى کرمانى، على‌پناه اشتهاردى، و سید فضل‌الله طباطبائى). قم: مؤسسۀ فرهنگى اسلامى کوشانپور.
  83. مجلسى دوم، محمدباقر بن محمدتقى. (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  84. مجلسى دوم، محمدباقر بن محمدتقى. (1406ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، (تحقیق سید مهدى رجائى). قم: انتشارات کتابخانۀ آیة‌الله مرعشى نجفى.
  85. محقق حلى، جعفر بن حسن. (1407ق). المعتبر فی شرح المختصر، (تحقیق محمد على حیدرى، سید مهدى شمس‌الدین، سید ابومحمد مرتضوى، و سید على موسوى). قم: مؤسسة سید الشهداء(ع).
  86. محقق داماد، سید محمد. (1401ق). الحج، (مقرر: عبدالله جوادى آملى). قم: چاپخانۀ مهر.
  87. مسلم بن حجاج. (1412ق). الصحیح. قاهره: دار الحدیث.
  88. مصطفوى، سید حسن. (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز الکتاب للترجمه والنشر.
  89. مفید، محمد بن محمد بن نعمان. (1413ق). المقنعه. قم: کنگرۀ جهانى هزارۀ شیخ مفید.
  90. میرزاى قمى، ابوالقاسم بن محمد حسن. (1413ق). جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، (تحقیق مرتضى رضوى). تهران: مؤسسۀ کیهان.
  91. نائینى، محمدحسین. (1373ق). منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، (مقرر: موسى بن محمد نجفی خوانسارى). تهران: المکتبة المحمدیه.
  92. نائینى، محمدحسین. (1413ق). المکاسب والبیع، (مقرر: میرزا محمدتقى آملى). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  93. نجاشى، احمد بن على. (1407ق). فهرست أسماء مصنفی الشیعه (رجال النجاشی)، (تحقیق سید موسى شبیرى زنجانی). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  94. نجفى، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، (تحقیق عباس قوچانى و على آخوندى). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  95. نراقی، مهدی بن ابی‌ذر. (بی‌تا). لوامع الأحکام فی فقه شریعة الإسلام. قم: بی‌نا.
  96. نراقى، احمد بن محمدمهدى. (1415ق). مستند الشیعه فی أحکام الشریعه. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  97. نراقى، احمد بن محمدمهدى. (1417ق). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام ومهمات مسائل الحلال والحرام. قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
  98. وحید بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل. (1419ق). الرسائل الفقهیه. قم: مؤسسۀ علامه وحید بهبهانی.
  99. همدانى، رضا. (1416ق). مصباح الفقیه، (تحقیق محمد باقرى، نورعلى نورى، محمد میرزائى، و سید نورالدین جعفریان). قم: مؤسسة الجعفریه لإحیاء التراث و مؤسسة النشر الإسلامی.
  100. یزدى، سید محمدکاظم. (1414ق). تکملة العروة الوثقى، (تحقیق سید محمدحسین طباطبایى). قم: کتابفروشى داورى.
Civil Jurisprudence Doctrines
Volume 16, Issue 30
December 2024
Pages 161-181

Files

Share

How to cite

Statistics