Foundations of the Validity of “Balancing Two Rights” and Its Applications in Imāmiyya Jurisprudence

Document Type : scientific

Authors

1 Associate Professor, Department of Theology Education, Farhangian University, Tehran, Iran.

2 PhD Student, Department of Jurisprudence and Law, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran.

3 Master’s Graduate in Private Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

4 Assistant Professor, Department of Islamic Theology Education, Farhangian University, Tehran, Iran.

Abstract

The rule of “prohibition of detriment or no harm and no harassment” (Arabic: لا ضَرَر و لا ضِرار, Romanized: Lā Ḍarar wa Lā Ḍirār) is one of the widely used topics under the discussion of “balancing two rights” or “reconciling two rights.” In fact, balancing two rights is a civil jurisprudential rule invoked to prevent harm, although jurists have not presented it as an independent jurisprudential rule. The reconciliation of two rights is proposed as a solution to prevent harm, which is the reason for the supremacy of the rule “no harm” over other jurisprudential rules, as reason also dictates this. Additionally, it finds application in various chapters of jurisprudence and law, such as in contracts of sale (Arabic: اَلْبَیْع, Romanized: al-bayʿ), insolvency, Mahr (Arabic: مهر) or Ṣidāq (Arabic: صِداق), liability (Arabic: ضَمان, Romanized: ḍamān), pre-emption (Arabic: اَلْشُّفْعَة, Romanized: al-shufʿah), and so forth. In this article, the researchers aim to examine the most important reasons for reconciling two rights using a descriptive-analytical method, accompanied by references to the sources of legal scholars and the opinions of Imāmiyya jurists. Based on these reasons, the discussion addresses various aspects of the rule of reconciling two rights, along with its functions and examples in civil and criminal matters. This is particularly relevant in situations where a conflict arises between the rights of two individuals, and there is no possibility of prioritizing one over the other; in such cases, the rights of both parties are reconciled due to the principle of non-harm, as harm is negated in Islam.

Keywords

Main Subjects


  1. قرآن کریم.
  2. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
  3. ابن‌بابویه (صدوق)، محمد بن علی. (1413ق). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  4. احسائی، ابن‌ابی‌جمهور. (1403ق). عوالی الئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه. قم: مؤسسة سیدالشهداء(ع).
  5. انصاری، مرتضی بن محمدامین. (1410ق). المکاسب. قم: دار الکتاب.
  6. ایروانی، علی. (1379ق). حاشیة المکاسب. قم: کتبی نجفی.
  7. بحرانی، یوسف بن احمد. (1363ش). الحدائق الناضره فی أحکام العترة الطاهره. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  8. بیهقی کیدری، قطب‌الدین. (1374ش). إصباح الشیعة بمصباح الشریعة. قم: مؤسسة الإمام الصادق(ع).
  9. ترحینی عاملی، سید محمدحسین. (1396ش). الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة. قم: ذوی‌القربی.
  10. جزایری، محمدجعفر. (1416ق). هدی الطالب فی شرح المکاسب. قم: طلیعة النور.
  11. جمعی از پژوهشگران. (1387ش). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، (زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی). قم: مؤسسۀ فقه اسلامی.
  12. حسینی روحانی، محمدصادق. (1392ش). فقه الصادق(ع). قم: دار الکتاب.
  13. حسینی روحانی، محمدصادق. (1429ق). منهاج الفقاهه. قم: انوار الهدی.
  14. حسینی عاملی، سید جواد بن محمد. (1386ش). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  15. حلی (علامه)، حسن بن یوسف. (1425ق). نهایة الوصول إلی علم الأصول. قم: مؤسسة الإمام الصادق(ع).
  16. حلی (محقق)، جعفر بن حسن. (1408ق). شرایع الإسلام. تهران: اعلمی.
  17. خمینی، سید روح‌الله. (1409ق). تحریر الوسیله. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  18. خویی، سید ابوالقاسم. (1371ش). مبانی تکملة المنهاج. قم: العلمیه.
  19. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1416ق). مفردات ألفاظ القرآن. دمشق: دار القلم.
  20. راوندی، سعید بن هبةالله. (1405ق). فقه القرآن. قم: کتابخانۀ عمومی آیت‌الله ‌مرعشی نجفی(ره).
  21. رشتی، حبیب‌الله محمد بن علی. (1407ق). فقه الإمامیه. تهران: مکتبة الداوری.
  22. زبیدی، محمد بن محمد. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دار الفکر.
  23. سبحانی تبریزی، جعفر. (1391ش). أحکام القصاص فی الشریعة الإسلامیة الغراء. تهران: مؤسسۀ امام صادق(ع).
  24. سبحانی تبریزی، جعفر. (1396ش). آرشیو درس خارج فقه. اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه.
  25. سبحانی تبریزی، جعفر. (1420ق). الخمس فی الشریعة الإسلامیة الغراء. قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
  26. سبزواری، سید عبدالعلی. (1388ش). مهذب الأحکام فی بیان حلال والحرام. قم: دار التفسیر.
  27. شبیری زنجانی، موسی. (1385ش). کتاب نکاح. قم: مؤسسۀ پژوهشی رأی‌پرداز.
  28. طاهری، حبیب‌الله. (1391ش). حقوق مدنی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  29. طباطبایی، محمد بن علی، (بی­تا). المناهل. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  30. طوسی، محمد بن حسن. (1378ق). المبسوط فی فقه الامامیه. نجف: مکتبة المرتضویه.
  31. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی. (1389ش). الروضة البهیه فی الشرح اللمعة الدمشقیه. تهران: مجمع الفکر الإسلامی.
  32. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی. (1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
  33. عاملی (محقق کرکی)، علی بن عبدالعالی. (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
  34. عبدالرحمن، محمود. (1419ق). معجم المصطلحات والألفاظ الفقهیه. قاهره: دار الفضیله.
  35. عمید زنجانی، عباسعلی. (1382ش). آیات الأحکام. تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات علوم اسلامی.
  36. فاضل صیمری، مفلح بن حسن. (1420ق). غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار الهادی.
  37. کلینی، محمد بن یعقوب. (1387ش). الکافی. قم: مؤسسۀ علمی فرهنگی دارالحدیث.
  38. محقق داماد، سید مصطفی. (1381ش). قواعد فقه، بخش مدنی 2. تهران: سمت.
  39. مروج، حسین. (1379ش). اصطلاحات فقهی. قم: بخشایش.
  40. مصطفوی، سید حسن. (1368ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  41. مکارم شیرازی، ناصر. (1382ش). کتاب النکاح. تهران: امام علی بن ابیطالب(ع).
  42. نجفی، محمدحسن. (1393ش). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. تهران: دار الکتب الإسلامیه.