The Critical Study of Definitions of ʿAqd (Arabic: عَقْد, contract) in Jaʿfarī Jurisprudence and the Theoretical Presentation of the Fundamental Difference Between “the Nature of ʿAqd” and “Conclusion of ʿAqd”

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant professor at Imam Hossein University

2 An MA student of Public Law

Abstract

The nature and manner of discovering (or constructivism of) social institutions and their relationship with human wills are important issues in humanities studies and the main question of this research is the question of the nature of “ʿaqd (Arabic: عَقْد, contract)” as a social institution and the relation of the will of the parties with this institution. There have been various theories and approaches about the nature of the institution of ʿaqd throughout the history of Western law and the Islamic tradition of Jaʿfarī jurists. The review of theories shows that jurists have defined the marriage in several forms and these definitions have historical course and have undergone changes. Some have defined ʿaqd as “verbal (oral, unwritten) issue” and others have defined it as “originating” (Arabic: إنشاء, concluding) and others have defined it as “copula” (connection). The hypothesis of this research is that in all these definitions, a basic issue has been ignored, and it is the lack of distinction between the concept of “ʿaqd” and “ʿaqd conclusion”, and in these definitions, ʿaqd has not been considered as a social institution. In other words, ʿaqd in two senses can be our meaning, firstly as a social nature and institution which is derived from the will of Allah as the law-giver (religious legislator) in Jaʿfarī jurisprudence and its nature is discovered by the jurist, and secondly, as a practical agreement between two human wills to join the existing religious framework beforehand. We try for this purpose to investigate the texts of jurists and lawyers more seriously by inferential, interpretive and argumentative methods.
 

Keywords

References

  1. ابن فهد حلّی، جمال‌الدین احمد بن محمد، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1407 ق.
  2. انصاری، مرتضی بن محمدامین، کتاب المکاسب، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، 1415ق.
  3. بهرامی احمدی، حمید، حقوق تعهدات و قراردادها با مطالعه تطبیقی در فقه مذاهب اسلامی و نظام‌های حقوقی، تهران، دانشگاه امام صادق‰، 1390 ش.
  4. جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه، حاشیه سیدمحمد کلانتر، قم، کتابفروشی داوری، 1410 ق.
  5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دورۀ حقوق مدنی: حقوق تعهدات (جلد اول)، تهران، دانشگاه تهران، 1369 ش.
  6. همو، مکتب‌های حقوقی در حقوق اسلام، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1370 ش.
  7. حسینی حائری، سیدکاظم، فقه العقود، چاپ دوم، قم، مجمع اندیشه اسلامی، 1423 ق.
  8. حسینی عاملی، سیدجواد بن محمد، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1419 ق.
  9. حسینی مراغی، سید میرعبدالفتاح بن علی، العناوین الفقهیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417 ق.
  10. حسینی واسطی زبیدی، سیدمحمدمرتضی بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الفکر، 1414 ق.
  11. سیوری حلّی (فاضل مقداد)، جمال‌الدین مقداد بن عبداللّٰه، کنز العرفان فی فقه القرآن، قم، مرتضوی، 1425 ق.
  12. طباطبایی قمی، سیدتقی، عمدة المطالب فی التعلیق علی المکاسب، قم، کتابفروشی محلاتی، 1413 ق.
  13. همو، مبانی منهاج الصالحین، قم، قلم الشرق، 1426 ق.
  14. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، حاشیة المکاسب، قم، اسماعیلیان، 1421 ق.
  15. عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال‌الدین مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الامامیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417 ق.
  16. همو، اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیه، بیروت، دار التراث ـ الدار الاسلامیه، 1410 ق.
  17. عبدالمنعم، محمود عبدالرحمن، معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
  18. عراقی، آقاضیاءالدین علی کزازی، حاشیة المکاسب، قم، غفور، 1421 ق.
  19. غروی اصفهانی (کمپانی)، محمدحسین، حاشیة کتاب المکاسب، قم، انوار الهدی، 1418 ق.
  20. غروی نائینی، میرزا محمدحسین، المکاسب و البیع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
  21. همو، کتاب منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، تقریر موسی بن محمد نجفی خوانساری، تهران، المکتبة المحمدیه، 1373 ق.
  22. قرشی بنابی، سیدعلی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1412 ق.
  23. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، جلد اول، مفهوم عقد، انعقاد و اعتبار قرارداد «تراضی»، تهران، شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، 1383 ش.
  24. کاشف‌الغطاء نجفی، حسن بن جعفر بن خضر، انوار الفقاهة ـ کتاب المکاسب، نجف اشرف، مؤسسة کاشف‌الغطاء، 1422 ق.
  25. محقق حلّی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن حسن، المختصر النافع فی فقه الامامیه، چاپ ششم، قم، مؤسسة المطبوعات الدینیه، 1418 ق.
  26. همو، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ دوم، قم، اسماعیلیان، 1408 ق.
  27. محقق داماد، سیدمصطفی، جلیل قنواتی، سیدحسن وحدتی شبیری، و ابراهیم عبدی‌پورفرد، حقوق قراردادها در فقه امامیه، تهران، سمت، 1379 ش.
  28. مروج جزائری، سیدمحمدجعفر، هدی الطالب فی شرح المکاسب، قم، دار الکتاب، 1416 ق.
  29. مشکینی، میرزاعلی، مصطلحات الفقه، قم، بی‌نا، بی‌تا.
  30. مصطفوی، سیدمحمدکاظم، فقه المعاملات، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1423 ق.
  31. مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیه، قم، مدرسه امام امیرالمٶمنین‰، 1411 ق.
  32. همو، انوار الفقاهة ـ کتاب البیع، قم، مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب‰، 1425 ق.
  33. موسوی بجنوردی، سیدحسن بن آقابزرگ، القواعد الفقهیه، قم، الهادی، 1419 ق.
  34. موسوی خمینی، سیدروح‌اللّٰه، کتاب البیع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1421 ق.
  35. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، مصباح الفقاهة فی المعاملات، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1419 ق.
  36. موسوی سبزواری، سیدعبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، چاپ چهارم، قم، المنار، 1413 ق.
  37. نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ هفتم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
  38. نجم‌آبادی، میرزا ابوالفضل، حاشیة المکاسب، تحقیق مؤسسة آیةاللّٰه العظمی البروجردی، قم، غفور، بی‌تا
  39. نراقی، مولی احمد بن محمدمهدی، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1417 ق.

Files

Share

How to cite

Statistics