TY - JOUR ID - 20 TI - ارزیابی مبانی فقهی مسئولیت مدنی JO - آموزه های فقه مدنی JA - CJD LA - fa SN - 2251-936X AU - هوشمند فیروزآبادی, حسین AD - استادیار دانشگاه آیةاللّٰه بروجردی Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 11 IS - 19 SP - 297 EP - 328 KW - استناد عرفی KW - ضمان KW - احترام KW - حکم وضعی KW - حکم تکلیفی KW - عاقله KW - مبنای مسئولیت مدنی DO - 10.30513/cjd.2019.20 N2 - دو مبنای فقهی طرح‌شده به عنوان مبنای مسئولیت مدنی عبارتند از: استناد عرفی زیان به زیان‌رساننده و احترام زیان‌دیده. پرسش این است که کدام یک از این مبانی فقهی می‌تواند ضمان را که یک حکم وضعی است و اساس مسئولیت مدنی مبتنی بر آن است، توجیه نماید؟ در این مقاله با عدم پذیرش نظر کسانی که ضمان عاقله را وضعی انگاشته و آن را مبطل نظریه استناد عرفی دانسته‌اند، بر تکلیفی بودن ضمان عاقله تأکید گردیده و دلیل عدم پذیرش نظریه استناد عرفی به عنوان مبنا را عدم ارائه ضابطه و معیار ثبوتی و خلط میان مبنای مسئولیت مدنی و یکی از ارکان آن (رابطه سببیت) دانسته است. در ادامه با بررسی ادله نقلی مرتبط با احترام، استخراج حکم وضعی ضمان را از آیاتی چون ممنوعیت اکل مال به باطل و روایاتی چون «حرمة مال المٶمن کحرمة دمه» بی‌نقص دانسته و با اثبات قلمرو نظریه احترام بر خسارات بدنی، مالی و معنوی مسلمان و غیر مسلمان، «احترام» به عنوان مبنای فقهی مسئولیت مدنی پذیرفته شده است. UR - https://cjd.razavi.ac.ir/article_20.html L1 - https://cjd.razavi.ac.ir/article_20_584c5fc4e6048eab350d7bca25497e0b.pdf ER -