TY - JOUR ID - 12 TI - مبانی فقهی ـ حقوقی خیار ناشی از تجزیه تعهد قراردادی و کارکردهای آن JO - آموزه های فقه مدنی JA - CJD LA - fa SN - 2251-936X AU - مرتاضی, احمد AU - صفرخانی, مهدی AD - استادیار دانشگاه تبریز AD - کارشناس ارشد فقه و حقوق اسلامی Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 11 IS - 19 SP - 91 EP - 118 KW - مبانی KW - خیار KW - تبعض صفقه KW - انحلال KW - تجزیه قرارداد KW - فقه امامیه KW - حقوقی DO - N2 - یکی از مباحثی که در کتاب‌های فقهی و حقوقی مورد بررسی قرارگرفته، خیار ناشی از تجزیه قرارداد می‌باشد که قانون مدنی ایران هم در مواد 441، 442 و 443 بدان پرداخته است. در این میان، مسئله مهمْ بررسی مبانی فقهی و حقوقی اثبات‌کننده این خیار است. به اختصار می‌توان گفت خیار تبعض صفقه در جایی است که مثلاً عقد بیع نسبت به بعض مبیع به جهتی از جهات باطل باشد. در این صورت مشتری می‌تواند بیع را فسخ نماید یا به آن راضی باشد و ثمن را نسبت به بخش باطل بیع پس بگیرد. البته باید توجه داشت که این خیار مختص بیع نبوده، در تمامی عقود معاوضی جاری است. خیار تبعض صفقه دارای دو شرط اساسی می‌باشد: یکی بطلان قسمتی از مبیع و دیگری جهل مشتری به بطلان مذکور در حین معامله. گرچه مبانی متعدد فقهی ـ حقوقی برای خیار تبعض صفقه مطرح گردیده است، ولی به لحاظ تحقیقی و اثباتی تنها می‌توان از «نظریه عدالت معاوضی» و «نظریه خطر» به عنوان مبانی حقوقی خیار تبعض صفقه و از «مصداق عیب بودن تبعض صفقه»، «مصداق تخلف از شرط ضمنی بودن تبعض صفقه»، «قاعده نفی غرر» و «قاعده لاضرر» نیز به عنوان مبانی فقهی این نوع خیار یاد کرد. UR - https://cjd.razavi.ac.ir/article_12.html L1 - https://cjd.razavi.ac.ir/article_12_fbde150e1234e8382d4117bacdb93393.pdf ER -