دانشگاه علوم اسلامی رضوی
آموزه های فقه مدنی
2251-936X
2783-3690
2
3
2009
12
22
تحلیل تفسیری و فقهی آیة (ولهنّ مثل الذی علیهنّ بالمعروف وللرجال علیهنّ درجه)
1
18
FA
مهدی
مهریزی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
toosi217@gmail.com
این مقاله میکوشد با تحلیل آیة ... ولهنّ مثل الذی علیهنّ بالمعروف وللرجال علیهنّ درجی... اولاً ناسازگاری ظاهری صدر و ذیل این آیه را پاسخ گوید و سپس این آیه را به عنوان یک قاعدة کلی و معیار در برابری حقوق و تکالیف زنان و مردان مطرح سازد. نویسنده چنین مطرح میسازد که اگر تفاوتهای فاحش و چشمگیر در حقوق و تکالیف زنان به چشم خورد باید روند اجتهاد و فهم حقوق و تکالیف مورد بازبینی مجدد قرار گیرد به ویژه آنجا که مستند اجتهاد و فهم به احادیث و روایات ختم میگردد.<br />
برابری حقوق زن و مرد,درجة مردان بر زنان,حقوق زن,آیة 228 سورة بقره,تفسیر قرآن
https://cjd.razavi.ac.ir/article_889.html
https://cjd.razavi.ac.ir/article_889_4e22f7fd059d274b5c30e928bb47c117.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
آموزه های فقه مدنی
2251-936X
2783-3690
2
3
2009
12
22
قیاس مستنبط العله در فقه امامیه و حقوق ایران
19
38
FA
سید ابوالقاسم
نقیبی
دانشیار مدرسة عالی شهید مطهری
da.naghibi@yahoo.com
در علم فقه، به حکم فقیه به همانندی مجهول الحکم با معلوم الحکم در حکم شرعی به جهت اشتراک در علت حکم، قیاس گفته میشود. قیاس به اعتبار رابطة قیاس با ارادة شارع و قانونگذار به منصوص العله و مستنبط العله تقسیم شده است. قیاس مستنبط العله، قیاسی است که علت حکم در دلیل حکم اصل یا دلیل دیگر به وضوح یا به صورت ضمنی بیان نشده، بلکه فقیه و حقوقدان آن را از راه استنباط به دست میآورند. سپس فرع را بر اصل به جهت اشتراک در علت استنباطشده، قیاس مینمایند. فقیهان امامیه قیاس مستنبط العلة قطعی را حجت میدانند، ولی بسیاری از آنان قیاس مستنبط العلة ظنّی را فاقد اعتبار تلقی نمودهاند؛ مع الوصف برخی از آنان در بعضی از مسائل فقهی به آن عمل نمودهاند. در حقوق ایران نیز استادان حقوق به تبعیت از فقه امامیه، در اعتبار قیاس مستنبط العله تردید نموده، مع الوصف در برخی موارد به بعضی از اقسام آن استدلال نمودهاند.<br />
قیاس,منصوص العله,مستنبط العله,فقه امامیه,حقوق ایران,علت استنباطشده,اصل,فرع,حکم
https://cjd.razavi.ac.ir/article_890.html
https://cjd.razavi.ac.ir/article_890_d6249a9e4e441694aab6327375f309f5.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
آموزه های فقه مدنی
2251-936X
2783-3690
2
3
2009
12
22
بازار مسلمانان و حلیت و طهارت کالای عرضهشده در آن
39
60
FA
محمد
امامی
استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی
dr.imami@gmail.com
محمدحسن
حائری
دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
انسان بسیاری از نیازهای خود را از بازار تهیه میکند. از سویی اسلام برای استفاده از کالایی شرایطی در نظر گرفته است که گاه احراز آن شرایط آسان نیست و انسان متشرع در مورد استفاده از آن مردد میشود. این مقاله پس از تعریف بازار و بیان موضوع این جستار، اصل کلی اباحه اولیه را که در مورد موجودات جهان به طور کلی جاری است مطرح نموده، آنگاه لزوم احراز ذبح شرعی در مورد فراوردههای دامی متوقف بر ذبح، قاعدة سوق، حکم کالای بازار غیر مسلمانان ـکه مرکز تولید بسیاری از کالاهای موجود در بازار مسلمانان استـ و حکم کالای وارداتی را بررسی کرده است.<br />
بازار مسلمانان,اصل اباحه,قاعدة سوق,حلیت و طهارت,کالای وارداتی
https://cjd.razavi.ac.ir/article_891.html
https://cjd.razavi.ac.ir/article_891_85e93c988d24a49a4660d17a51c55f87.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
آموزه های فقه مدنی
2251-936X
2783-3690
2
3
2009
12
22
تعامل فریقین در گسترة دانش اصول
61
76
FA
محسن
جهانگیری
استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی
dr.jahangiri@gmail.com
آنچه از تاریخ اصول به دست میآید، اولین کتاب مدون اصولی در شیعه کتاب «الرسالی الاصولیه» یا «التذکری باصول الفقه» اثر ارزشمند شیخ مفید (م 413 ق.) است. البته پیدایش علم اصول در شیعه، دیرینة بیشتری دارد و گذشته از آن مباحث اصولی که در سخنان امامان معصومM وجود دارد و از اینرو آنان را میتوان واضع و مؤسس علم اصول دانست، کتابهایی در عصر امامان یا غیبت صغری یا کبری تا زمان مرحوم مفید به برخی از مسائل اصولی پرداخته است. از اینرو سخن اخباریان جدید که به طور کل ریشهدار بودن مباحث اصولی و علم اصول را در عصر معصومu انکار میکنند بیاساس است.<br /> تاریخ بیانگر آن است که بزرگان مکاتب فقهی اهل سنّت در کنار اصحاب امامان معصومM به شاگردی آنان پرداخته اصول اولیه را فراگرفته و بر حسب نیاز خویش به پاسخیابی مسائل نوپیدای جامعة خویش دست زدهاند. در قرنهای بعد عالمان شیعی با توجه به محروم بودن از درک حضور امامان معصومM مجبور به پاسخگویی نیازهای جامعة خویش در برابر مسائل نوپیدای هر زمان شدند و طبعاً مسیر پاسخیابی را در مباحث اصولی جستجو کردند که ریشه در کلام امامان معصومM دارد.<br />
تعامل,اصولی,اخباری,علم اصول,مکاتب فقهی
https://cjd.razavi.ac.ir/article_892.html
https://cjd.razavi.ac.ir/article_892_2c80ffed93f78231b6d9ab8cf3133734.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
آموزه های فقه مدنی
2251-936X
2783-3690
2
3
2009
12
22
شیوههای احراز وثاقت راویان
77
96
FA
سیدعلی
دلبری
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی
delbari1035@yahoo.com
از دیرباز حدیثپژوهان برای شناسایی احادیث صحیح از ضعیف در کنار ارزیابی محتوایی به بررسی سندی روایات پرداختهاند و شناسایی حال راویان دارای سابقة دیرینهای در تاریخ حدیث میباشد. پذیرش احادیث، مشروط به وجود یک سری شرایط در راوی آن است که در این میان وثاقت شرط اساسی راوی است. سؤال اصلی این است که چگونه وجود این شرط و یا سایر شرایط را در راوی میتوان احراز کرد. این نوشتار به اختصار به بیان دو شیوة توثیق خاص و عام و موارد هر کدام پرداخته است.<br />
توثیقات خاص و عام,ارزیابی سندی روایات,شیوههای احراز وثاقت راوی,رجال الحدیث و درایی الحدیث
https://cjd.razavi.ac.ir/article_893.html
https://cjd.razavi.ac.ir/article_893_e178e130528ab69718a281a331b0c0bf.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
آموزه های فقه مدنی
2251-936X
2783-3690
2
3
2009
12
22
جهل به حکم و رافعیت آن نسبت به مسئولیت کیفری در فقه امامیه
97
118
FA
سیداحمد
سجادینژاد
دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی
ahmad_sajjadi@yahoo.com
در این مقاله پس از اشارهای به منشأ و تحولات قاعدة «جهل به حکم رافع مسئولیت کیفری نیست» در حقوق کیفری، جهل به حکم در فقه، در گسترة تمام فقه و در خصوص آنچه که موجب حد، تعزیر و کفاره است بررسی و غیر قابل مجازات بودن جاهل اعم از مقصر و قاصر نسبت به حکم مجهول از نگاه فقهی به اثبات رسیده هرچند نسبت به ترک علمآموزی قابل مجازات است.<br />
جهل,حکم,قاصر,مقصر,ملتفت,رفع,مسئولیت,مجازات,حد,تعزیر
https://cjd.razavi.ac.ir/article_894.html
https://cjd.razavi.ac.ir/article_894_9652999f159daceb5d1ca93ded19b43a.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
آموزه های فقه مدنی
2251-936X
2783-3690
2
3
2009
12
22
گزارة کلامی تأثیرگذار در اجتهاد (جامعیت شریعت)
119
142
FA
علیرضا
صابریان
استادیار مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی
h.saber@yahoo.com
است. جامعیت و کمال شریعت یکی از گزارههای کلامی است که در تفسیر متون دینی تأثیر بسزایی دارد. طبق قول مختار، دین برای سعادت دنیا و آخرت است. بر اساس جامعیت دین و بر اساس این بینش، متون دینی قابلِ تفسیر، در همین راستا تفسیر میگردند. دین اسلام به تشریع احکام کلی و جزئی پرداخته، اما این گونه وضع قوانین به معنای کافی بودن قوانین در همة ابعاد زندگی انسانها نیست و لازم است در چارچوب قوانین شرع اقدام به وضع قوانین مورد نیاز نمود. یکی از نتایج مهمی که بر بحث جامعیت و کمال شریعت بار میشود، اشتمال دین بر دولت و نهاد اجرایی است. پذیرش این قول به معنای تأسیس همة قواعد و اصول حکومتداری نیست، بلکه شریعت میتواند بعضی از قواعد و اصول عقلایی را تأیید، برخی را تخطئه و به اظهار دیدگاه خود اقدام نماید.<br />
جامعیت,شریعت,اجتهاد,نهاد اجرایی,گزارة کلامی
https://cjd.razavi.ac.ir/article_895.html
https://cjd.razavi.ac.ir/article_895_80cbecca8d710701a0979cb2c3117e83.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
آموزه های فقه مدنی
2251-936X
2783-3690
2
3
2009
12
22
نقد و بررسی اجمالی دلایل تحریم شبیهسازی از منظر عالمان اهل سنت
143
172
FA
ثریا
رستمی
عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور (واحد دانسفهان)
soraya.rostami@gmail.com
انسان در عصر تکنولوژی و شکوفایی علم و صنعت زندگی میکند و توانایی بشر را در دخالت و تصرف در عالم، مشاهده مینماییم. امروزه شاهد گسترش دامنة این توانایی به عرصة دانش ژنتیک و زیستشناسی میباشیم که دانشمندان بسیاری را در نقاط مختلف جهان، در این زمینه به ابداع و نوآوری ترغیب نموده، یکی از این ابداعات خیرهکننده، فرایند شبیهسازی است که موضوع این مقاله است. این مطلب به قدری اهمیت دارد که عصر حاضر را با عنوان عصر ژنتیک میشناسند.<br /> اکثر اهل سنت در بیشتر آرایشان به دلایلی متمسک شده و به تحریم شبیهسازی انسان پرداختهاند. اهم این دلایل عبارتند از:<br />1ـ از بین بردن نهاد ازدواج و نابودی خانواده؛<br /> 2ـ ابهام در روابط خویشاوندی؛<br /> 3ـ از بین بردن مفهوم مادری و نبود پدر در موارد خاص؛<br /> 4ـ ابهام در نفقه و ارث<br /> و... .<br /> این مقاله در صدد نقد و بررسی اجمالی دلایل حرمت شبیهسازی انسان از دیدگاه اهل سنت است.<br />
شبیهسازی,ضرر,مصلحت,ژنتیک,حرمت,آرای اهل سنت
https://cjd.razavi.ac.ir/article_896.html
https://cjd.razavi.ac.ir/article_896_b241f3f97b0cdfb8b50f9649f1ab592c.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
آموزه های فقه مدنی
2251-936X
2783-3690
2
3
2009
12
22
تحلیل فقهی گزارة حدیثی «لیس فی المال حقّ سوی الزکاه
173
192
FA
جواد
ایروانی
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی
irvani_javad@yahoo.com
وجوب مواردی از پرداختهای مالی در اسلام، بین فقیهان محل بحث است و با وجود دلایلی قرآنی و روایی مبنی بر وجوب برخی از آنها همچون «حق معلوم»، عموم فقیهان، به عدم وجوب فتوا دادهاند. بررسی مستندات آنان نشان میدهد مهمترین دلیل در توجیه آیات و روایات مربوطه و حکم به عدم وجوب، روایاتی است که مفاد آنها، انحصار واجبات مالی در زکات است: «لیس فی المال حقّ سوی الزکای». چنان که به همین دلیل، در مشروعیت وضع مالیات نیز، تشکیک شده است. این تحقیق نشان میدهد روایات یادشده، از نظر سند و دلالت، دارای ضعف بوده و برای حکم یادشده قابل استناد نیستند. از اینرو، روایات منقول از منابع شیعه و اهل سنت مورد ارزیابی سندی و محتوایی قرار گرفته است.<br />
زکات,حق معلوم,فقه,پرداختهای مالی,صدقه
https://cjd.razavi.ac.ir/article_897.html
https://cjd.razavi.ac.ir/article_897_0726356b5f27597053c2590fd68473b4.pdf